کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – علامت اصلی آگورافوبیا (Agoraphobia) ترس شدید از حضور در مکان های عمومی یا شلوغ است. اگرچه این شرایطی چالش برانگیز است، اما راه‌های زیادی برای مدیریت و غلبه بر ترس‌هایتان وجود دارد.
آگورافوبیا یک وضعیت اضطرابی است که در آن ترس، نگرانی یا هراس شدید را در مکان‌های عمومی تجربه می‌کنید. در این شرایط، ممکن است این احساس مبهم داشته باشید که ممکن است اتفاق وحشتناکی رخ دهد.
این اضطراب به این دلیل به وجود می‌آید که احساس می‌کنید فرار از موقعیت دشوار است، یا اگر دچار حمله پانیک یا علائمی شبیه به هراس شوید، ممکن است نتوانید کمک بگیرید.
آگورافوبیا افراد زیادی را تحت تاثیر قرار می دهد. موسسه ملی سلامت روان آمریکا (NIMH) گزارش می دهد که حدود 1.3 درصد از بزرگسالان ایالات متحده در طول زندگی خود آگورافوبیا را تجربه می کنند.
در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به علائم آگورافوبیا می‌اندازیم و در مورد زمان مناسب برای مراجعه به کلینیک روانشناسی صحبت می‌کنیم.
علائم آگورافوبیا
بر اساس منبع مورد اعتماد راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، آگورافوبیا شامل ترس یا اضطراب شدیدی است که در حداقل دو مورد از پنج موقعیت زیر یا در هنگام پیش‌بینی رخ می‌دهد:
- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتومبیل، اتوبوس، قطار، کشتی یا هواپیما
- قرار گرفتن در فضاهای باز مانند پارکینگ‌ها، بازارها یا پل‌ها
- قرار گرفتن در فضاهای بسته مانند مغازه ها، تئاترها یا سینماها
- در صف ایستادن یا در جمع بودن
- بیرون از خانه تنها بودن
اگر علائم شما بیش از 6 ماه ادامه داشته باشد و تقریباً هر بار که با آن مکان یا موقعیت روبرو می شوید رخ دهد، ممکن است تشخیص آگورافوبیا دریافت کنید. آگورافوبیا اغلب در جوانی و معمولاً قبل از سن 35 سالگی تشخیص داده می شود.
طبق تعریف، ترس های مرتبط با آگورافوبیا غیرمنطقی هستند. این بدان معناست که اضطراب با خطر واقعی ناشی از موقعیت تناسب ندارد. اغلب اوقات، افراد مبتلا به آگورافوبیا می‌دانند ترس‌هایشان غیرمنطقی است، اما هنوز نمی‌توانند از باور آن دست بردارند.
به عنوان مثال، در هنگام انتظار در صف بانک، پتانسیل کمی برای خطر وجود دارد و میلیون ها نفر هر روز بدون هیچ حادثه ای این کار را انجام می دهند. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است هنوز از فکر قرار گرفتن در آن موقعیت احساس وحشت کنند. مانند تمام اختلالات اضطرابی، علائم آگورافوبیا می تواند به شرح زیر باشد:
- فیزیکی
- ذهنی
- رفتاری
- علائم جسمی و روحی
اگر آگورافوبیا دارید، وقتی در معرض موقعیت های ترسناک قرار می گیرید، متوجه استرس شدیدی در بدن خود خواهید شد. این بخشی از واکنش بدن شما به مقابله، فرار یا تسلیم شدن است، سیستمی طبیعی که به محافظت از شما در برابر تهدیدها کمک می کند. آگورافوبیا شامل تجربه اضطراب شدید یا ترس در زمانی است که در مکان‌های عمومی یا شلوغ خاصی هستید.
علائم جسمی و ذهنی آگورافوبیا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تپش قلب
- تنگی نفس
- عرق کردن
- تنش عضلانی
- تکان دادن
- سرگیجه
- احساس تهوع
- ضعف عضلانی
- احساس گرما یا سردی
- ترس از دست دادن کنترل
- احساس عذاب یا ترس
- حس کلی ناراحتی
- احساس جدا شدن از بدن، که به عنوان تجزیه شناخته می شود.
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال هراس دارای آگورافوبیا هستند، اگرچه DSM-5 آنها را دو وضعیت جداگانه در نظر می گیرد.
اختلال پانیک شامل ترس از حمله پانیک است و پیش بینی حملات پانیک باعث اضطراب شدید می شود. اگر یک بار در ملاء عام دچار حمله پانیک شوید، مغز شما ممکن است آن احساسات منفی شدید را با هر موقعیتی که در زمان وقوع در آن بودید مرتبط کند. این می تواند به این معنی باشد که در موقعیتی مشابه دوباره احساس اضطراب می کنید، که حتی می تواند باعث حمله پانیک دیگر شود.
بسیاری از افراد ممکن است شروع به اجتناب از موقعیت هایی کنند که ممکن است علائم ناراحت کننده اضطراب یا حملات پانیک را تحریک کند. این ترس ها می توانند در طول زمان ایجاد شوند و منجر به ترس عمومی از فضاهای باز یا آگورافوبیا شوند.
علائم رفتاری
اجتناب یکی از علائم اصلی آگورافوبیا است. ممکن است متوجه شوید که زمان و انرژی زیادی را صرف اجتناب از موقعیت هایی می کنید که ممکن است باعث اضطراب شما شود. در غیر این صورت، ممکن است شرایط را با وجود ناراحتی زیاد تحمل کنید. ممکن است از شریک زندگی یا دوست خود بخواهید که به شما کمک کند تا با موقعیت ترسناک روبرو شوید، مانند اینکه از آنها بخواهید با شما به فروشگاه مواد غذایی یا اداره پست بیایند.
معمولاً افراد مبتلا به آگورافوبیا احساس می‌کنند که نمی‌توانند خانه را ترک کنند، به دلیل اضطراب شدیدشان در مورد اینکه در صورت ترک خانه چه اتفاقی می‌افتد. اضطراب‌های مرتبط با این موقعیت‌ها می‌تواند منجر به تغییرات بزرگی در رفتار، روال‌های روزمره و توانایی شما برای نشان دادن در دنیا شود.
احساس محدودیت یا خارج از کنترل زندگی روزمره، که به عنوان نداشتن استقلال شناخته می شود، می تواند تأثیر منفی بر سلامت روان و رفاه شما داشته باشد. این احساسات می‌تواند باعث ناراحتی و آسیب قابل توجهی در زندگی شما شود و حفظ شغل، حضور در مدرسه یا مشارکت‌های اجتماعی یا حفظ دوستی‌ها و روابط را دشوار یا گاهی غیرممکن کند.
آگورافوبیا هر فرد را به طرق مختلف تحت تاثیر قرار می دهد. بسته به اینکه چقدر بر زندگی فرد تأثیر می گذارد، علائم می تواند از جدی تا خفیف متغیر باشد. بر اساس داده های نظرسنجی جهانی منتشر شده در سال 2005، آگورافوبیا می تواند تأثیرات خفیف تا شدیدی بر زندگی فرد داشته باشد:
- 40.6 درصد از افراد می گویند آگورافوبیا تأثیر جدی بر زندگی آنها داشته است.
- 30.7 درصد تأثیر متوسط را گزارش کردند.
- 28.7 درصد تأثیر خفیف را گزارش کردند.
چه زمانی برای درمان آگورافوبیا اقدام کنیم
صحبت کردن با متخصص سلامت روان، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، در مورد اضطراب ممکن است دلهره آور باشد، اما واقعا می تواند کمک کننده باشد.
برخی از علائم اضطراب یا هراس با علائم سایر اختلالات همپوشانی دارند و روانشناس شما می تواند به رد علل دیگر کمک کند. آنها همچنین می توانند سایر اختلالات اضطرابی را که می توانند علائم مشابهی داشته باشند رد کنند، مانند:
- اضطراب اجتماعی: اضطراب پیرامون موقعیت های اجتماعی یا عملکردی
- فوبیای خاص: اضطراب و اجتناب از یک شی یا موقعیت خاص، مانند عنکبوت یا ارتفاع
- اختلال وسواس فکری عملی: وضعیتی که شامل افکار یا رفتارهای تکرار شونده است
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): وضعیتی که می تواند ماه ها یا سال ها پس از قرار گرفتن در معرض ضربه روحی ایجاد شود.
- اختلال اضطراب جدایی: اضطراب مربوط به جدایی از افراد نزدیک
مانند سایر شرایط سلامت روان، علائم آگورافوبیا را نمی توان با اثرات مستقیم فیزیکی سوء مصرف از جمله الکل، مواد مخدر یا داروها توضیح داد.
درمان آگورافوبیا
آگورافوبیا اختلالی قابل درمان است. روان درمانی یا مشاوره، درمانی بسیار موثر برای آگورافوبیا است. درمان شناختی رفتاری (CBT) یک روش رایج برای اختلالات اضطرابی است. در CBT برای آگورافوبیا، درمانگر با شما همکاری می کند تا فهرستی از موقعیت های استرس زا که علائم شما را تحریک می کند تهیه کند، از کم سطح ترین ترس تا موقعیت های تحریک کننده تر.
شما مهارت‌هایی را یاد خواهید گرفت که بتوانید در چنین موقعیت‌هایی کنترل درستی داشته باشید و در نهایت، در مقابل ترسناک‌ترین سناریو به میزان قابل توجهی کمتر احساس خطر می‌کنید.
برای برخی از افراد، برخی داروها نیز می توانند کمک کننده باشند. از جمله این داروها می توان به داروهای ضد افسردگی و بنزودیازپین (benzodiazepine) ها اشاره کرد.
افراد همچنین می توانند اقداماتی را برای کاهش سطح اضطراب روزانه خود و مقابله با علائم اضطراب در زمان بروز و ظهور انجام دهند. تمرینات تنفس عمیق و سایر روش های آرامش بخش می توانند واکنش به استرس را در لحظه آرام کنند. به خاطر داشته باشید که یادگیری تنفس عمیق برای کاهش اضطراب نیاز به تمرین منظم دارد. اگر تنها زمانی استفاده شود که احساس وحشت می کنید، ممکن است این استراتژی ها خیلی خوب کار نکنند. روانشناسان توصیه می کنند که این تکنیک های تنفسی را روزانه به مدت 5 تا 10 دقیقه تمرین کنید تا در مواقعی که بیشتر مضطرب هستید، بدن شما بداند چه باید بکند.
تمرین منظم تکنیک‌های کاهش استرس می‌تواند به شما کمک کند هنگام بروز اضطراب، کنترل بیشتری داشته باشید و می‌تواند علائم آگورافوبیا را آسان‌تر مدیریت کند.
محمد امین مختاریان
مطالب مشابه:
- 5 رویکرد برای درمان و مدیریت اختلال سازگاری
- 10 نشانه شایع اسکیزوفرنی
- عصب شناسی خوش بینی و تاثیر آن بر زندگی ما
- خاک چه ارتباطی با سلامت روان دارد؟
- 7 راهکار برای مقابله با احساس آشفتگی در زندگی
- اختلال خواب و سلامت روان؛ 8 یافته و 7 توصیه
- اختلال پرخوری عصبی چیست؟ نکات مهم + 3 راه درمان
- مواجهه با ترس از آینده با 7 تکنیت عملی
- آیا فرد مبتلا به «اختلال شخصیت مرزی» یا «اختلال شخصیت خودشیفته» می تواند تغییر کند؟
- آیا بیش فعالی (ADHD) نوعی اختلال است؟
- 8 نشانه اختلال شخصیت نمایشی
- آشنایی با اختلال پارانوئید ، علل ، علائم و روش درمان
- اختلالات شخصیت خوشه B چیست؟
- اثرات طولانی مدت داشتن والدینی با اختلال روانی