تسلط، استقلال و اختیار

نکات کلیدی این مطلب:

• سه گانه تسلط، استقلال و اختیار برای حفظ سلامت روان بسیار ضروری است.
• استقلال و اختیار عمیقاً با احساس تسلط ما در هم آمیخته است.
• استقلال، در کنار شایستگی و ارتباطات، برای تقویت سلامت روان و تندرستی حیاتی است.

کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – تسلط، استقلال و اختیار، الزاما واژه های کلیدی مربوط به روانشناسی نیستند، بلکه مفاهیم اساسی هستند که رفاه ذهنی و فیزیکی ما را شکل می دهند. تحقیقات اساسی در مورد نقش تسلط در پیش‌بینی پیامدهای سلامتی، تصویر قابل‌توجهی از اینکه این عوامل چقدر می‌توانند قدرتمند باشند، ارائه می‌کند. تحقیقاتی که در خانه سالمندان انجام شد، نشان داد سالمندانی که تسلط بیشتری بر زندگی روزمره خود داشتند (از طریق انتخاب های ساده مانند چیدمان مبلمان یا مراقبت از گیاه) سطوح بالاتری از نشاط را گزارش کردند و به طور شگفت انگیزی احتمال بیشتری برای زنده ماندن داشتند و 18 ماه دیرتر از سایر افرادی که در گروه مقایسه بودند از دنیا می‌رفتند. این تحقیق پیشگامانه راه را برای درک بیشتر از تأثیر عمیقی که تسلط یا فقدان آن می‌تواند بر سلامت ما داشته باشد، هموار کرد.

اهمیت استقلال و اختیار

استقلال و اختیار عمیقاً با احساس تسلط ما در هم آمیخته است. استقلال به توانایی انتخاب و تصمیم گیری اشاره دارد، در حالی که اختیار توانایی عمل بر اساس آن انتخاب ها است. این مفاهیم در شکل دادن به نحوه نگرش ما به خود و دنیای اطرافمان بسیار مهم هستند. وقتی احساس می کنیم که تسلط زندگی خود را در دست داریم، احساس اختیار را تجربه می کنیم که به نوبه خود استقلال را تقویت می کند. این سه گانه تسلط، استقلال و اختیار برای حفظ سلامت روان بسیار ضروری است.

علم پشت تسلط و رفاه

امروزه، مفهوم تسلط همچنان موضوعی اصلی در تحقیقات روانشناسی است. مطالعات مدرن همچنان بر اهمیت استقلال و اختیار در سلامت روان تأکید می‌کنند. برای مثال، “تئوری خودمختاری” که توسط ریچار دایان (Richard Dayan) و ادوارد دسی (Edward Deci) توسعه یافت، بر استقلال به عنوان یکی از سه نیاز اساسی روانشناختی برای بهزیستی تأکید می‌کند. بر اساس این نظریه، زمانی که افراد احساس می کنند بر زندگی خود تسلط دارند، احتمال بیشتری دارد که سطوح بالاتری از انگیزه و رضایت فردی را تجربه کنند. این مفهوم توسط کتابی در سال 2017 توسط رایان و دسی پشتیبانی شد که توضیح می‌دهد چگونه استقلال، در کنار شایستگی و ارتباط، برای تقویت سلامت روان و تندرستی حیاتی است.

ارتباط بین تسلط و سلامت فقط تئوری نیست، بلکه در دنیای واقعی نیز پیامدهایی دارد. یک متاآنالیز در سال 2011 رفاه را در 63 جامعه بررسی کرد و دریافت که خودمختاری برای رفاه ملی مهمتر از ثروت است. این نشان می‌دهد که صرف‌نظر از زمینه‌های فرهنگی یا اقتصادی، داشتن حس تسلط بر زندگی پیش‌بینی‌کننده سرزندگی و سطوح پایین‌تر اضطراب است.

پیامدهای این یافته ها بسیار گسترده است. محل کار را در نظر بگیرید، جایی که کارکنانی که احساس می‌کنند در وظایف و برنامه‌هایشان حرفی برای گفتن دارند، اغلب راضی‌تر هستند و کمتر استرس دارند. به طور مشابه، در مراقبت های بهداشتی، بیمارانی که در تصمیم گیری در مورد درمان خود نقش دارند، نتایج بهتری دارند. اهمیت تسلط ادراک شده حتی به مسائل اجتماعی گسترده تر نیز گسترش می یابد. به عنوان مثال، یک متاآنالیز در سال 2013 نشان داد که تسلط درونی قوی (با این باور که سلامت فرد توسط اقدامات خودش تعیین می‌شود.) با رفتارهای سالم‌تر و نتایج سلامت بهتر مرتبط است.

اما وقتی تسلط از بین برود چه اتفاقی می افتد؟ تحقیقات نشان می دهد که از دست دادن تسلط می تواند منجر به پیامدهای منفی از جمله افسردگی، اضطراب و حتی مشکلات جسمی شود. در مطالعه‌ای که در سال 2002 انجام شد، محققان بررسی کردند که چگونه عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض خشونت می تواند پرخاشگری را افزایش دهد، به ویژه زمانی که افراد احساس ناتوانی می کنند. به طور مشابه، متاآنالیز دیگری در سال 2008 نشان داد که خشم و خصومت (که اغلب با عدم تسلط درک شده مرتبط است) پیش‌بینی‌کننده‌های مهمی برای بیماری عروق کرونر قلب (عروق کرونر رگ‌های خونی هستند که خون دارای اکسیژن را به عضله قلب حمل می‌کنند.) هستند.

استراتژی های عملی برای تقویت تسلط و افزایش بهزیستی

با توجه به اهمیت تسلط، استقلال و اختیار، پرورش این عناصر در زندگی ما ضروری است. در ادامه چند راهکار عملی برای افزایش تسلط و رفاه آورده شده است:

• تعیین مرزهای واضح: ایجاد مرزها در هر دو محیط خصوصی و حرفه ای برای حفظ حس تسلط بسیار مهم است. چه محدودیت هایی برای ساعات کاری ایجاد کنید یا یک فضای کاری مشخص ایجاد کنید، مرزهای مشخص می تواند به مدیریت استرس و جلوگیری از فرسودگی کمک کند. (پیشنهاد می‌شود مطلب چگونه مرز بندی سالمی ایجاد کنیم؟ را مطالعه کنید.)
• اولویت بندی تصمیمات: حتی تصمیم‌های کوچک نیز می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر حس تسلط شما داشته باشند. انتخاب‌های روزانه‌تان را در نظر بگیرید، مثلاً چه چیزی برای شام بخورید یا چگونه اوقات فراغت خود را بگذرانید، تا حس اختیار خود را تقویت کنید. (پیشنهاد می‌شود مطلب استفاده از شهود برای تصمیم گیری بی‌عیب و نقص را مطالعه کنید.)
• تمرین ذهن آگاهی: تمرینات ذهن آگاهی، مانند مدیتیشن و تنفس عمیق، می تواند به شما کمک کند که متمرکز بمانید و احساس درماندگی در موقعیت های استرس زا را کاهش دهید. با حضور در لحظه، می توانید حس تسلط بر افکار و احساسات خود را دوباره به دست آورید. (پیشنهاد می‌شود مطلب قدرت کلمات و خودگویی را مطالعه کنید.)
• به دنبال روابط حمایتی باشید: اطراف خود را با افرادی احاطه کنید که به استقلال شما احترام می گذارند و اختیار شما را تشویق می کنند. روابط حمایتی می تواند از شما در برابر استرس محافظت کند و به شما کمک کند در زمان های چالش برانگیز تسلط خود را حفظ کنید. (پیشنهاد می‌شود مطلب 7 نکته برای ایجاد روابط اجتماعی قوی تر را مطالعه کنید.)
• روی آنچه می توانید تسلط داشته باشید تمرکز کنید: در موقعیت هایی که احساس می کنید تحت فشار هستید، تمرکز بر جنبه هایی از موقعیت که می توانید بر آنها می‌توانید تسلط داشته باشید (مهم نیست که چقدر با اهمیت باشد)، مفید است. این می تواند به سادگی سازماندهی فضای کاری شما یا تنظیم یک برنامه روزانه باشد. (پیشنهاد می‌شود مطلب چگونه فشار بر خود را متوقف کنیم؟ را مطالعه کنید.)

توانایی تسلط ادراک شده

تحقیقات اولیه لانگر و رودن (Langer and Rodin) در زمینه اثرات انتخاب و افزایش مسئولیت فردی، ما را به یاد حقیقتی قدرتمند می اندازد. وقتی باور داریم که تسلط داریم (حتی حداقلی) به خود قدرت می‌دهیم تا چالش‌های زندگی را با تاب آوری و امید پشت سر بگذاریم. تسلط، استقلال و اختیار اجزای حیاتی سلامت روان ما هستند. با تقویت حس تسلط در زندگی‌مان، می‌توانیم رفاه خود را افزایش دهیم، تاب آوری ایجاد کنیم و زندگی رضایت‌بخش‌تری داشته باشیم. همانطور که همچنان با عدم قطعیت دنیای مدرن روبرو هستیم، بیایید تأثیری را که تسلط و درک ما از آن بر سلامت و رفاه کلی ما می گذارد، در ذهن خود نهادینه کنیم.

مطالب مرتبط:

• تسلط بر خود، مسیر رسیدن به آرامش
• تاثیر عمیق باورهای شما
• چگونه از مثبت اندیشی کاذب جلوگیری کنیم؟
• چگونه پافشاری بر باورها زندگی ما را شکل می دهد
• پیامدهای عمیق وابستگی بر نحوه زندگی
• مواجهه با ترس از آینده با 7 تکنیت عملی
• پیمایش در میان سوگیری های شناختی
• فراتر از سرزنش و احساس گناه
• صداقت بدون نقاب
• تبدیل فرصت به شانس با وظیفه شناسی و گشودگی
• چگونه از عادت های بد برای توسعه خودمان استفاده کنیم؟
• مثبت اندیشی غیر سمی
• تله سازگاری در روابط عاطفی و اجتماعی
• چگونه نگرانی از آینده مبهم را متوقف کنیم
• 5 نکته برای احترام به خود
• قدرت شگفت انگیز ابهام