کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – هر فردی در زندگی خود عادات و روال های مختلفی را ایجاد می‌کند و این عادات و روال‌ها عمیقاً در مغز ما لنگر می‌اندازند و نهادینه می‌شوند. بنابراین تغییر الگوهای رفتاری قدیمی کار آسانی نیست.
اما اصلاً چرا باید الگوهای رفتاری را تطبیق داد یا تغییر داد؟ دلیل تمایل به تغییر اغلب درک این موضوع است که رفتار ناخوشایند می‌تواند عواقب منفی داشته باشد. هر کسی که رفتار نامناسبی داشته باشد، به راحتی روابط بین فردی یا شغل خود را به خطر می‌اندازد.
تغییر الگوی رفتاری در ابتدا چالشی دشوار به نظر می‌رسد. اما اگر با تامل بیشتری به این موضوع نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که حتی تغییر الگوی های رفتاری قدیمی نیز امکان پذیر است.
چرا تغییر الگوهای رفتاری مهم است؟
الگوهای رفتاری بخشی از شخصیت ما هستند. آنها بخشی از روال‌هایی هستند که زندگی ما را شکل می‌دهند. انسان ها به عنوان «موجودات اجتماعی» به رفتارهای خاصی نیاز دارند تا بتوانند احساس پذیرش و امنیت کنند.
تغییر در رفتار معمولا زمانی در نظر گرفته می‌شود که دیگران رفتارهای ناخوشایندی را به ما گوشزد کنند. واکنش دیگران به رفتار ما، توجه را به این امر جلب می‌کند که آیا تغییر الگوهای رفتاری امکان پذیر است؟ چگونه می‌توان الگوی رفتاری مضر را تغییر داد؟
در بسیاری از موقعیت‌ها، الگوهای رفتاری می‌توانند مفید باشند. اما الگوهای رفتاری همیشه برای حمایت از ما در تصمیم گیری مناسب نیستند. ما اغلب بر خلاف منافع خود عمل می‌کنیم که توسط الگوهای فکری منفی هدایت می‌شویم.
الگوهای رفتاری که تعارض را ترویج می‌کنند مشکل ساز هستند و نیاز به تغییر دارند، همچنین رفتارهای ناسالم منجر به استرس و اضافه بار روانی می‌شوند. یکی از نمونه‌های باورهای منفی این است که مانع از ادراک واقع بینانه فرد از خود می‌شود. افرادی که در مورد خود منفی فکر می‌کنند، اعتماد کمی به خود دارند، در نتیجه از فرصت‌های سودآور معمولا استفاده نمی‌کنند یا اصلاً استفاده نمی‌کنند. تغییر الگوهای ریشه‌ای رفتار مستلزم این بینش است که رفتار اکتسابی اما نامطلوب است. (پیشنهاد می‌شود مطلب 3 عادتی که باعث می‌شود «جذابیت رفتاری» نداشته باشید را مطالعه کنید.)
شناخت الگوهای رفتاری قدیمی
الگوهای رفتاری امنیت را فراهم می‌کند و رفتار انسان را قابل پیش بینی می‌کند. اگر همه بدانند در موقعیتی چگونه رفتار می‌کنید، برای اطرافیانتان راحت تر است که بدانند چگونه با شما برخورد کنند.
بیشتر عادت‌ها و الگوهای رفتاری در دوران کودکی شکل می‌گیرند. آنها بر اساس تجربیات آموخته شده در خانه و باورهای آموخته شده هستند. شناخت رفتارهای نامطلوب اولین قدم برای تغییر الگوهای منفی رفتار است. نحوه رفتار و عمل شما به “زنجیره رفتار” مرتبط است. اگر می‌خواهید الگوهای رفتاری خود را تغییر دهید، باید از همان توالی افکار، نیات و اعمال خود عبور کنید.
قبل از هر تغییر، نیاز به شناسایی عوامل محرکی می‌باشد که منجر به رفتار خاصی شده است. مرحله تشخیص شامل چهار مرحله است:
- رفتار خود را توصیف کنید.
- اعتقاد اساسی پشت آن را پیدا کنید.
- افکار و احساسات محرک را شناسایی کنید.
- پیامدهای رفتار خود را تجزیه و تحلیل کنید.
واژه دیگر برای الگوهای رفتاری و معنای آنها در زندگی روزمره
بهترین راه برای توصیف یک الگوی رفتاری چیست؟ واژه دیگر برای الگوی رفتاری، رفتار است. اصطلاحات ظاهر، برحورد و کردار نیز اغلب به عنوان مترادف الگوهای رفتاری استفاده می‌شوند.
اهمیت رفتار در زندگی روزمره چیست؟ عادات ما رفتار ما را کنترل می‌کنند. آنها همچنین بر توانایی ما در تصمیم گیری تأثیر می‌گذارند. وقتی الگوهای رفتاری نامطلوب را تغییر می‌دهیم، بیشتر پذیرای الهامات و ایده‌ها هستیم و تصمیمات بهتری می‌گیریم.
الگوهای ذهنی شبیه به مارپیچ هستند. ابتدا محرک درک می‌شود. این می‌تواند یک موقعیت، شخص، محیط یا خلق و خوی خاص باشد. مغز ما با یک الگوی رفتاری تجربه شده به این موضوع واکنش نشان می‌دهد. ما به گونه ای رفتار می‌کنیم که روال عادت ماست. تغییر الگوی رفتاری به معنای رهایی از افکار منفی است. (پیشنهاد می‌شود مطلب چگونه حلقه های افکار منفی را بشناسیم و متوقف کنیم را مطالعه کنید.)
تغییر الگوهای رفتاری در روابط
اینکه یک رابطه عاشقانه، بانشاط یا دراماتیک باشد به عوامل مختلفی بستگی دارد. الگوهای رفتاری ما تأثیر زیادی بر کیفیت روابط ما دارد.
رفتار نامطلوب و ریشه دار، قدرت مشارکت را از بین می‌برد و رابطه را وارد دور باطلی می‌کند که به راحتی می‌تواند رابطه عاشقانه را دچار چالش کند. در اشکال شدید، الگوهای رفتاری منفی اثر سمی دارند. رابطه سمی با وابستگی عاطفی یک شریک و رفتار غالب طرف دیگر مشخص می‌شود.
آیا اقداماتی مانند تغییر الگوهای رفتاری می‌تواند به یک رابطه نفس تازه‌ای بدهد؟ جایگزینی رفتارهای نامطلوب با رفتارهای بهتر به جلوگیری از بحران های رابطه کمک می‌کند.
برای اینکه همه چیز تغییر کند، هر دو طرف باید مایل به نزدیک شدن به یکدیگر باشند. اگر می‌خواهید الگوهای رفتاری خود را تغییر دهید، با فرد مورد علاقه خود گفتگو کنید. گفتگوی مفید و مشارکت فعالانه، مهمترین مراقب شما می‌باشد و جلوگیری از بازگشت به رفتارهای قدیمی را آسان‌تر می‌کند.
زندگی مشترک بدون توهین و سرزنش هماهنگ تر است. بیان خواسته ها و نیازها به وضوح به تقویت حس با هم بودن کمک می‌کند. از سوی دیگر، بی اعتمادی مبالغه آمیز مانند حسادت، الگوی رفتاری است که تأثیرات بسیار منفی بر شراکت دارد. اهداف مشترک، اعتماد و انسجام پیش نیازهای ضروری برای ایجاد رابطه موفق هستند. (پیشنهاد می‌شود مطلب 4 عامل برای ایجاد اعتماد در رابطه را مطالعه کنید.)
روانشناسی پشت الگوهای رفتاری
ما اغلب از دلایل اعمال خود آگاه نیستیم. الگوهای رفتاری ما که در دوران کودکی به دست می‌آیند، افکار و اعمال ما را کنترل می‌کنند. به عنوان مطالعه علمی در زمینه روانشناسی رفتار و تجربه انسان، تحقیق در مورد اشکال مختلف رفتار نقطه کانونی کار روانشناختی است.
مسائل حل نشده زندگی اغلب در پشت الگوهای رفتاری سرسختانه پنهان می‌شوند. در این زمینه، از وظایف زندگی نیز صحبت می‌شود که باید حل شوند. برخی از الگوهای رفتاری در دوران کودکی به عنوان نوعی مکانیسم حفاظتی شکل گرفته‌اند.
علل متداول ایجاد برخی ساختارهای رفتاری، سبک فرزندپروری والدین، احساس گناه فردی و تمایل به تناسب با افراد دیگر است. سایر عواملی که الگوهای رفتاری خاصی را تشویق می‌کند، تجربیاتی است که در طول زندگی در مدرسه، دانشگاه و محل کار به دست آمده است.
روانشناسی چه امکاناتی برای تغییر الگوهای رفتاری در دست دارد؟ شناخته شده‌ترین معیار، رفتار درمانی است. این روش با هدف شناسایی و رفع الگوهای فکری منفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، رویکردهای درمان رفتار درمانی عمدتاً برای اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و فوبیا استفاده می‌شود. تغییر الگوهای رفتاری ساده نیازی به درمان روانشناختی ندارد.
5 نکته برای تغییر موثر الگوهای رفتاری قدیمی
آیا می‌خواهید از شر رفتارهای ناخوشایند خلاص شوید؟ تصمیم برای تغییر مهمترین قدم است. پنج مرحله زیر به شما کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری قدیمی را بشکنید:
- رفتار خود را مستند کنید.
- فهرستی از معایب الگوی رفتاری تهیه کنید.
- عللی که منجر به رفتار منفی می‌شود را شناسایی کنید.
- عادات جدید و بهتری ایجاد کنید.
- موفقیت های خود را مرور کنید و به خودتان پاداش دهید.
یک تکه کاغذ بردارید و رفتار خود را مستند کنید. فهرستی که در آن معایب الگوی رفتاری به صورت مکتوب بیان شده است به شناسایی مشکلات رفتاری کمک می‌کند.
چه دلایلی منجر به این رفتار شده است؟ محرک ها را نام ببرید و جایگزین ها را توسعه دهید. عادت به تغییر رفتار نامناسب اولین قدم در کنار گذاشتن الگوهای رفتاری نامطلوب است.
بر اساس الگوهای رفتاری جدید و مثبت عمل کنید. موفقیت های خود را مرور کنید و به عنوان مثال با برآورده کردن یک آرزوی دیرینه، به خودتان پاداش بدهید. (پیشنهاد می‌شود مطلب تغییر نگرش نسبت به تغییر را مطالعه کنید.)
مشاوره فردی چگونه می‌تواند به شما در شکستن الگوهای رفتاری کمک کند؟
مشاوره فردی با هدف تغییر الگوهای رفتاری بسیار موثر است و نقش مهمی در خودیاری دارد. هنگام شکستن الگوهای رفتاری قدیمی، روانشناس حرفه‌ای پشتیبانی ارزشمندی را ارائه می‌دهد.
از آنجایی که روش‌ها و رویکردهای درمانی متنوعی وجود دارد، اولین قدم این است که بفهمیم کدام شکل از رویکردهای درمانی برای تغییر الگوهای رفتاری مناسب‌تر است. انواع مختلفی از رویکرد های درمانی وجود دارد. بعضی از رویکرد ها با توجه به مسئله فرد مراجعه کننده ممکن است بهتر از سایر رویکرد های درمانی باشد. اما معمولا درمانگران برای رسیدگی به نیاز های افراد، رویکرد های مختلف را باهم ترکیب می‌کنند.
درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از محبوب ترین و موثرترین رویکردهای درمان است. این رویکرد به افراد کمک می کند تا ارتباط بین افکار، عواطف و رفتارها را مشاهده کنن . سپس، افراد می توانند الگوهای تفکر مثبت را جایگزین کنند. اعتقادی که پشت CBT وجود دارد این است که افکار سالم اغلب احساسات مثبت و عملکردهای مثبتی را ایجاد می‌کنند.
افرادی که عزت نفس پایینی دارند اغلب در موقعیت‌های سخت به الگوهای فکری و رفتاری نامناسب بازمی‌گردند. مشاوره و درمان برای افزایش اعتماد به نفس به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت خود را بشناسید. اگر می‌خواهید الگوهای رفتاری قدیمی خود را تغییر دهید و شخصیت خود را توسعه دهید، درمانگر مناسب خود را انتخاب کنید. (پیشنهاد می‌شود مطلب درمان شناختی رفتاری (CBT) چیست و کارکرد آن چگونه است را مطالعه کنید.)
نقش شخصیت و خودآگاهی در تغییر الگوهای رفتاری
خودآگاهی هنر پذیرش خود و رسیدن به اعتماد به نفس است. اعتماد به نفس نقش عمده‌ای در تغییر الگوهای رفتاری دارد.
اگر می‌خواهید الگوهای رفتاری منفی را تغییر دهید و الگوهای مثبت را جایگزین کنید، به خود و توانایی های خود ایمان داشته باشید. اعتماد به نفس سالم ناشی از پذیرش بی‌قید و شرط نقاط قوت و ضعف خودتان است.
اعتماد به نفس اساس الگوهای فکری مثبت است. اگر به خود اعتماد دارید، دیگر لازم نیست به الگوهای رفتاری خاصی به عنوان مکانیزم محافظتی متوسل شوید. (پیشنهاد می‌شود مطلب راهنمای افزایش اعتماد به نفس و ایجاد عزت نفس + سوالات متداول را مطالعه کنید.)
تغییر الگوهای رفتاری مزایای بلند مدتی دارد
تغییرات پایدار در رفتار، در دراز مدت فواید بسیاری را به همراه دارد. رفتاری که با اعتماد به توانایی های خود مشخص می‌شود به شما امکان می‌دهد فرصت ها را بشناسید و از آنها استفاده کنید.
در حالی که الگوهای رفتاری نامطلوب شما را بدبین می‌کند، رفتارهای مثبت اثر رهایی بخش دارند. با کمک گرفتن از روانشناس ماهر اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید. شما با تغییر رفتار خود می‌توانید زندگی خود را در مسیر توسعه و موفقیت قرار دهید.
در پایان از شما دعوت می‌شود از تست های روانشناسی کلینیک آوان به صورت رایگان استفاده کنید.
مطالب مشابه:
- نحوه تشخیص و رهایی از “ترحم به خود”
- 10 رفتاری که می تواند دیگران را از شما دور کند.
- آیا برای تغییر در زندگی خود آماده هستید؟
- غلبه بر شیاطین درونی
- غلبه بر ترس از دست دادن (اختلال Fomo) با 10 نکته ارشمند
- 6 استراتژی ساده برای خنثی کردن حسادت
- طرحواره درمانی، غلبه بر میراث دوران کودکی
- خودشیفتگی چیست؟ خصوصیات فرد خودشیفته چیست؟
- 7 نشانه تغییر مثبت زندگی
- قدرت صبر برای تغییر زندگی
- 2 علامتی که نشان می دهد شما با الگو های رفتار سمی زندگی می‌کنید.
- 7 نیرویی که تغییر در زندگی را بسیار دشوار می‌کند
- 3 نوع حساسیت رفتاری
- 10 رفتاری که نشان دهنده اضطراب اجتماعی شماست
- ایجاد تاب‌‌آوری ذهنی
- اضطراب به عنوان رفتار آموخته شده و چگونگی حذف آن
- وقتی افسردگی ارزش شما را کم می‌کند
- شکستن چرخه روابط ناکارآمد و سمی
- افراد سمی و مکانیسم دفاعی فرافکنی