نکات کلیدی این مطلب:
- بسیاری از ما می‌توانیم از شناخت بهتر خود سود ببریم، حتی زمانی که فکر می‌کنیم آگاهی کاملی داریم.
- هرکسی می‌تواند خودآگاهی بیشتری ایجاد کند، اما صرفاً نیاز به اراده و کمی تمرین دارد.
- شواهد نشان می‌دهد که تنها اقلیتی کوچک از مردم به اندازه کافی خودآگاه هستند.
کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – در سنین 1 تا 3 سالگی، نوزادان شروع به ایجاد حس خودآگاهی می‌کنند. آنها شروع به جدایی از والدین خود می‌کنند، نام خود را می‌شناسند و از ضمایری مانند “من” استفاده می‌کنند.
خودآگاهی (توانایی تمرکز بر خود و ارزیابی خود) در طول زندگی ما به رشد و پیشرفت ادامه می‌دهد. در نهایت به ما این امکان را می‌دهد که خودمان را درک کنیم و با دنیای اطرافمان ارتباط برقرار کنیم.
بسیاری از ما می‌توانیم از شناخت بهتر خود سود ببریم، حتی زمانی که فکر می‌کنیم آگاهی کاملی داریم. در واقع، ما می‌توانیم در طول زندگی خود به رشد خودآگاهی ادامه دهیم.
چرا خودآگاهی مهم است؟
خودآگاهی شامل توانایی شناخت خودمان، تشخیص اینکه دیگران ما را چگونه ارزیابی می‌کنند و درک اینکه چگونه با جامعه و جهان پیرامون تناسب داریم، می‌باشد.
مطالعه‌ای در سال 2017 نشان داد، افرادی که به خود بازتاب می‌دادند و خودآگاهی بالایی داشتند، تمایل به داشتن تصویر مثبت از خود و درک عمیق‌تری از دیگران داشتند. این ویژگی اغلب می‌تواند منجر به همدلی بیشتر شود.
همچنین، کسانی که خودآگاهی بالاتری دارند، تمایل دارند در محیط کار فعال‌تر باشند و مهارت های ارتباطی بهتری از خود نشان دهند.
بر اساس پژوهش انجام شده در سال 2016، افزایش ویژگی های مثبت که از خودآگاهی بالا ناشی می‌شود، می‌تواند به بهبود رفاه فردی منجر شود.
7 نکته برای خودآگاهی بیشتر
هرکسی می تواند خودآگاهی بیشتری ایجاد کند، اما صرفاً نیاز به اراده و کمی تمرین دارد. در ادامه هفت نکته وجود دارد که می‌تواند برای شروع موثر باشد:
- یک دفتر روزانه داشته باشید.
- به دنبال بازخورد از دیگران باشید.
- ارزش های خود را شناسایی کنید.
- داستان و رمان بخوانید.
- قدردانی و شکرگزاری را تمرین کنید.
- واکنش های هیجانی خود را بررسی کنید.
- مراقبه ذهن آگاهی را تمرین کنید.
یک دفتر یادداشت روزانه داشته باشید
یادداشت روزانه می‌تواند به شما کمک کند تا احساسات خود را بهتر درک کنید و تفکر منظم را تشویق کنید. در پایان هر روز سعی کنید رویدادهای به یاد ماندنی را یادداشت کنید. شما می‌توانید با پاسخ دادن به سوالات زیر شروع کنید:
- امروز چه اتفاقی افتاد؟
- چه چیزی در مورد روز من معنی داشت؟
- بهترین و بدترین لحظات روز من چه بود؟
- احساسات غالب امروز من چه بود؟
- آیا من امروز تنشی را تجربه کردم؟
- امروز چه کاری را می‌توانستم بهتر انجام دهم؟
- امروز چه حسی به دیگران دادم؟
علاوه بر نوشتن در دفترچه یادداشت، خواندن گاه به گاه مدخل های قدیمی می‌تواند مفید باشد، زیرا می‌توانید متوجه شوید که چگونه تغییر کرده‌اید و چه پیشرفت هایی داشته‌اید.
به دنبال بازخورد از دیگران باشید
از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده قابل اعتماد بخواهید بازخورد صادقانه‌ای به شما ارائه دهد. می‌توانید به آنها بگویید که در تلاش هستید تا خودآگاهی بیشتری ایجاد کنید و از پاسخ‌های صادقانه به سؤالات قدردانی می‌کنید (نه پاسخ‌هایی که فقط به شما احساس بهتری می‌دهند). ممکن است سوالاتی از این قبیل از عزیزانتان بپرسید:
- بزرگترین توانایی من چیست؟
- چه چیزی را می توانم بهبود بخشم؟
- چه پویایی را در یک موقعیت اجتماعی به ارمغان می‌آورم؟
- آیا من کسی هستم که اغلب برای مشاوره یا راحتی به سراغ او بروید؟
- چه زمانی در بهترین حالتم هستم؟
- به نظر شما ارزش های من در روابط و کارم چیست؟
- آیا در یک زمینه نقاط قوتی دارم که ممکن است در زمینه دیگری نقطه ضعف باشد (و بالعکس)؟
به یاد داشته باشید: کلید تبدیل این گفتگوی سازنده این است که سعی کنید از حالت دفاعی خودداری کنید. تا جایی که می‌توانید، به آنچه آنها می‌گویند گوش دهید و سعی کنید این اطلاعات تازه را جذب کنید. همچنین ممکن است بخواهید در نظر بگیرید که چگونه پاسخ های آنها با آنچه در مورد خودتان فکر می‌کنید مطابقت دارد. (پیشنهاد می‌شود مطلب چگونه شرم ناشی از احساسات را از بین ببریم را مطالعه کنید.)
ارزش های خود را روشن کنید
یکی از مهمترین عناصر خودآگاهی این است که بفهمید چرا کاری را انجام می‌دهید. درک ریشه رفتارها و اعمال شما مستلزم شناخت ارزش های شماست. اگر متوجه شدید که انتخاب‌های شما با ارزش‌های شما همخوانی ندارد، ممکن است نشانه‌ای از عدم خودآگاهی باشد.
به عبارت دیگر، خودآگاهی به معنای زندگی ارادی و متفکرانه است. شناسایی ارزش های شما نقش مهمی در دستیابی به این هدف دارد. برای کشف ارزش های خود، ممکن است بخواهید:
- فهرستی از تمام ارزش های خود تهیه کنید و سپس سعی کنید آنها را دسته بندی کنید و آنها را به ارزش هایی که برای شما مهم هستند محدود کنید.
- به ارزش هایی فکر کنید که به طور مداوم بر اساس آنها زندگی می‌کنید و همچنین به این فکر کنید که از کدام ارزش‌ها دور می‌شوید.
- فلسفه‌ها و نقل قول هایی را بیابید که با شما طنین انداز می‌شوند.
- در نظر بگیرید که انرژی خود را روی چه چیزی متمرکز می‌کنید و آیا جنبه هایی از زندگی شما وجود دارد که می‌خواهید بیشتر (یا کمتر) روی آنها تمرکز کنید؟. (پیشنهاد می‌شود مطلب خود اندیشی، سفری به اعماق افکار و باورها را مطالعه کنید.)
داستان و رمان بخوانید
خواندن داستان به ما این امکان را می‌دهد که به جای دیگران تفکر کنیم. این می‌تواند به ما در توسعه همدلی و مهارت های اجتماعی کمک کند. مطالعه ای در سال 2006 نشان داد افرادی که داستان های ادبی می‌خوانند در آزمون های همدلی و هوش اجتماعی نمره بهتری کسب می‌کنند. بنابراین، دفعه بعد که کمی وقت آزاد دارید، یک رمان محبوب را انتخاب کنید و مطالعه کنید.
قدردانی را تمرین کنید
هر روز صبح به چیزی در زندگی خود فکر کنید که قدردان آن هستید. این می‌تواند یک فرد خاص، سلامتی، شغل، حیوان خانگی، درختان یا هر چیزی که برای شما خاص است باشد. به این شخص یا چیز فکر کنید و لحظه‌ای وقت بگذارید تا شکرگزاری را در قلب خود تجربه کنید. همچنین می‌توانید فهرستی از چیزهایی که بابت آنها سپاسگزار هستید را با خود نگه دارید. شکرگزاری و تمرین قدردانی می‌تواند به شما کمک کند تا آگاهی عمیق تری از ارتباط خود با دنیای اطراف خود ایجاد کنید. همچنین برای درک آنچه برای شما مهم است مفید است. (پیشنهاد می‌شود مطلب پرورش عادت شکرگزاری و قدردانی برای افزایش بهزیستی را مطالعه کنید.)
واکنش های تند و سریع خود را بررسی کنید
اگر ناگهان چیزی شما را عصبانی یا ناراحت کرد، به جای واکنش، نفسی عمیق بکشید و به خود اجازه دهید آنچه را که ممکن است تحت واکنش فشار احساسی شما پدیدار شود را در نظر بگیرید. در نظر بگیرید که به طور خاص چه چیزی باعث می شود که شما بخواهید واکنش نشان دهید و چه کاری می‌توانید برای کمک به وضعیت به جای تشدید آن انجام دهید. علاوه بر این، زمانی که در حالت آرامش بیشتری هستید، سعی کنید در مورد موارد زیر فکر کنید: (پیشنهاد می‌شود مطلب 3 روش برای غلبه بر طغیان هیجانی را مطالعه کنید.)
- موقعیت‌های خاصی وجود دارد که باعث می‌شود شما احساس عاطفی خاصی داشته باشید؟
- افرادی هستند که دائماً با آنها درگیری دارید (می دانید چرا؟)
- شما می‌توانید محرک های عاطفی خود را شناسایی کنید؟
- قبل از واکنش، از کنترل احساسات خود آگاهی و اطمینان دارید؟
- شما دیدگاه دیگران را در نظر می گیرید؟
مراقبه ذهن آگاهی را تمرین کنید
مراقبه ذهن آگاهی، که ریشه در فلسفه بودایی دارد، می تواند به شما کمک کند در لحظه حال بمانید و خود را به روشی سالم‌تر درک کنید. مراقبه ذهن آگاهی شامل دو جنبه است، توجه و پذیرش:
- توجه به شما این امکان را می‌دهد که در لحظه حال بمانید و آگاهی خود را به نفس یا سایر احساسات بدن خود هدایت کنید.
- پذیرش شامل مشاهده هرگونه احساس، فکر یا احساس بدون قضاوت است.
تحقیقات انجام شده در سال 2012 نشان می‌دهد که ذهن آگاهی به ما کمک می‌کند تا خودآگاهی، خودکنترلی و رابطه مثبت با خود و دیگران را توسعه دهیم. این ارتباط فراتر از نیازهای متمرکز بر خود ما است و همدلی ما را بهبود می‌بخشد. (پیشنهاد می‌شود مطلب چگونه به آرامش درونی برسیم را مطالعه کنید.)
علت عدم خودآگاهی چیست؟
شواهد نشان می‌دهد که تنها اقلیتی کوچک از مردم به اندازه کافی خودآگاه هستند. به عنوان مثال، تاشا اوریش (Tasha Eurich) محقق و روانشناس سازمانی، در پژوهش خود در مورد خودآگاهی دریافت که از بین افرادی که به عنوان افراد خودآگاه شناخته می‌شوند، تنها 10 تا 15 درصد با معیارهای خودآگاهی مطابقت دارند. اوریش معیارهای خودآگاهی را به دو دسته مجزا تقسیم می کند: خودآگاهی درونی و بیرونی.
خودآگاهی درونی به این معنی است که شما به وضوح می دانید که چه کسی هستید و چه ارزش هایی دارید. این احساس از خود با نحوه تفکر، واکنش و رفتار شما با دیگران سازگار است.
در مقابل، خودآگاهی بیرونی زمانی است که شما درک واضحی از نحوه درک دیگران از خود داشته باشید. بدون خودآگاهی بیرونی، ممکن است بر روی ظاهر خود تمرکز کنید تا جایی که برای حفظ این تصویر، آنچه را که واقعا برای شما مهم است را نادیده بگیرید.
در عوض، داشتن خودآگاهی درونی و بیرونی شامل موارد زیر است:
- دانستن اینکه چه کسی هستید و می‌خواهید چه کاری انجام دهید.
- درک اینکه چگونه رفتار شما بر دیگران تأثیر می‌گذارد.
- جست‌وجوی نظراتی که با نظرات شما متفاوت است.
خودآگاهی یکی از اجزای اصلی هوش هیجانی است. افرادی که هوش هیجانی پایینی دارند معمولاً در درک احساسات خود مشکل دارند. ممکن است فوران های مکرر احساسات داشته باشند یا نتوانند احساس خود را تشخیص دهند.
در زیر برخی از علائم اصلی عدم خودآگاهی آورده شده است:
- عدم پاسخگویی به خود. وقتی همه چیز خوب پیش می‌رود ممکن است خودتان را تحسین کنید، اما وقتی همه چیز خوب پیش نمی‌رود، تمایل به بهانه‌جویی یا سرزنش دیگران دارید.
- نادیده گرفتن دیگران. ممکن است زمانی که دیگران اعتقادات شما را زیر سوال می‌برند، آنها را کنار بگذارید. مطالعه‌ای در سال 2018 نشان داد که افراد با باورهای رادیکال‌تر بینش کمتری نسبت به درستی ایده‌های خود نشان می‌دهند و شواهد مخالف را در نظر نمی‌گیرند.
- داشتن مشکل در کنترل احساسات. ممکن است در شناسایی و مدیریت احساسات خود مشکل داشته باشید.
- فکر نکردن از طریق اعمال. ممکن است نتوانید دلایل اعمال خود را توضیح دهید و اغلب ممکن است به صورت تکانشی عمل کنید.
- احساس بی‌تفاوتی. ممکن است همدلی با دیگران و گوش دادن به تجربیات دیگران برای شما دشوار باشد.
- قضاوت کردن دیگران. شما ممکن است بدون دانستن حقایق بر اساس برداشت‌ها و نظرات خود در مورد دیگران قضاوت کنید.
خلاصه
خودآگاهی به ما این امکان را می‌دهد که خودمان را واضح‌تر ببینیم، درک بهتری از ارزیابی دیگران نسبت به خودمان داشته باشیم، ارتباط موثر و مفیدی با دیگران داشته باشیم و قدردان نعمت‌های دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم باشیم.
منابع معتبر پژوهشی نشان داده اند افرادی که خودآگاه تر هستند، ارتباطات بهتری دارند، روابط قوی تری ایجاد می‌کنند و عزت نفس بیشتری دارند. همه این ویژگی‌ها به رفاه بیشتر کمک می‌کنند.
هر کسی می‌تواند خودآگاهی خود را بهبود بخشد. فقط به کمی تمرین و دید باز نیاز دارد. اگر مطمئن نیستید که از کجا شروع کنید، کمک گرفتن از مشاور سلامت روان می‌تواند گزینه خوبی برای شما باشد.
مطالب مشابه:
- چهار نکته برای رسیدن به خودآگاهی و تبدیل شدن به بهترین خود
- آیا خودآگاهی می تواند مضر باشد؟
- آیا عادت های بدی دارید؟
- توسعه بلوغ عاطفی
- فراتر از سرزنش و احساس گناه
- 10 دارایی مهمی که ارزش شکرگزاری دارند.
- 10 اصل برای تبدیل شدن به انسان با ارزش
- ارزش ذاتی خود را برای ساختن یک زندگی پربار فعال کنید.
- ما در انگیزه خود چه نقشی داریم؟
- چارچوب RESTART برای تاب‌آوری ذهنی
- ذهن خود را از حلقه های افکار منفی آزاد کنید
- زنده نمانید، شکوفا شوید
- آیا شما فردی بسیار حساس هستید؟
- 7 راهکار برای مقابله با احساس آشفتگی در زندگی
- قدرت کلمات و خودگویی