شرم، احساس تابویی که باید با آن دوست شویم

نکات کلیدی این مطلب:

• شرم بد نیست. دوست شدن با شرم می‌تواند به التیام و ارتباط منجر شود.
• هدف از بین بردن شرم نیست، هدف این است که با توجه کردن به شرم و برخورد ملایم با آن، شرم را بیشتر تحت کنترل درآوریم.
• با کنترل کردن شرم خود، احساس سرزنده بودن بیشتری می‌کنیم و می‌توانیم با دیگران به شیوه‌ای واقعی‌تر و صمیمی‌تر ارتباط برقرار کنیم.
• نام بردن و کنار آمدن با شرم به ما کمک می‌کند تا در عزت نفس، عشق و همدلی رشد کنیم.

کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – کنار آمدن با احساسات می‌تواند دشوار باشد، به خصوص آن‌هایی که باعث می‌شوند احساس حقارت، نقص یا ترس کنیم. با این حال، احساس شرم اغلب بیش از هر حس دیگری در سایه‌ها پنهان می‌شود.

شرم آن احساس فروخورده‌ای است که در دلتان به وجود می‌آید؛ وقتی اشتباهی مرتکب شده‌اید، حرف ناشایستی زده‌اید، یا تصور می‌کنید که به خاطر درست بودنتان مورد تمسخر قرار خواهید گرفت. شرم با این باور دردناک گره خورده است که شما اساساً ناقص، معیوب یا بی‌ارزش هستید. وقتی عاقلانه با شرم برخورد نکنیم، تأثیر مخربی بر زندگی ما می‌گذارد.

شرم، جامعه‌ستیزی و خودشیفتگی

همه ما شرم را تجربه می‌کنیم. این احساسی است که برای همه وجود دارد و چندان هم بد نیست. ما برای معاشرت به شیوه‌ای خوب به کمی شرم نیاز داریم. شرم سالم برخلاف شرم سمی، به ما می‌گوید چه زمانی به کسی آسیب رسانده‌ایم یا مرزهای اخلاقی را نقض کرده‌ایم. این ما را با محدودیت‌های خودمان به طور صادقانه آشنا می‌کند.

افرادی که بی‌شرم هستند ممکن است به افرادی جامعه‌ستیز تبدیل شوند. آنها در دوران رشد خود آنقدر شرم را تجربه کرده‌اند که یاد گرفته‌اند از این احساس فاصله بگیرند. در نتیجه، آنها نسبت به شرم خود و تأثیری که بر دیگران می‌گذارند، بی‌تفاوت می‌شوند. آنها ممکن است سرد، متکبر یا بی‌احساس به نظر برسند. آنها شرم خود را چنان عمیق دفن کرده‌اند که کوچک‌ترین ارتباطی با آن ندارند و ایجاد روابط صمیمانه با چنین افرادی بسیار چالش‌برانگیز است.

افرادی که غرق در شرم هستند، ممکن است خودخواه به نظر برسند. گفته شده است که آنها فقط به خودشان اهمیت می‌دهند، اما این یک سوءتفاهم است. آنها واقعاً به خودشان اهمیت نمی‌دهند، آنها به تصویر خود اهمیت می‌دهند. آنها به این اهمیت می‌دهند که دیگران چگونه آنها را می‌بینند. آنها به دنبال این هستند که قدرتمند و شکست‌ناپذیر به نظر برسند و ناامیدانه از افشای شرم خود اجتناب می‌کنند. در زیر نقاب خودبزرگ‌بینی، اغلب زخم عمیقی وجود دارد. آن زخم عمیق، ناتوانی در دوست داشتن واقعی خود است. (پیشنهاد می‌شود مطلب شرم، راهی برای شکوفایی را مطالعه کنید.)

عادتی که ما را از هم جدا می‌کند

وقتی کسی از شرم جدا می‌شود، رفتارش ممکن است برای دیگران خشن، گیج‌کننده یا خودخواهانه به نظر برسد، اما برای خودش، طبیعی به نظر می‌رسد. در اصطلاح روانشناسی، این به عنوان “خود-همخوانی” شناخته می‌شود. به این معنی که رفتار شخص با احساسش از خود مطابقت دارد، حتی اگر مضر باشد.

هیچ تعارض، شرم یا گناهی در انجام کارهایی که به دیگران آسیب می‌رساند وجود ندارد، زیرا چنین رفتاری با حس (تحریف‌شده) آنها از خودشان سازگار است.

چنین افرادی برای رسیدن به خواسته‌هایشان، بدون هیچ پشیمانی‌ای دروغ می‌گویند، خیانت می‌کنند یا دیگران را فریب می‌دهند. پس از مدتی، حتی برایشان روشن نیست که دارند به خودشان دروغ می‌گویند. شرم آنها آنقدر غیرقابل تحمل می‌شود که ارتباطشان با شرم و تأثیر عاطفی اعمالشان قطع می‌شود.

عادت فاصله گرفتن از شرم باعث ناپدید شدن شرم نمی‌شود. چنین افرادی هر چقدر هم که در جدا شدن از شرم موفق شوند، شرم به اشکال دیگری مانند کمال‌گرایی، کنترل بر دیگران، خشم، سرزنش یا کناره‌گیری عاطفی ظاهر می‌شود. وقتی کسی به آنها یادآوری می‌کند که ممکن است نقصی داشته باشند، به راحتی تحریک می‌شوند و با حالت تدافعی یا پرخاشگری واکنش نشان می‌دهند. (پیشنهاد میشود مطلب چگونه شرم ناشی از احساسات را از بین ببریم؟ را مطالعه کنید.)

التیام شرم ما

شفا با شناخت شرم آغاز می‌شود، نه با انکار یا غرق شدن در شرم. هدف از بین بردن شرم نیست زیرا شرم بخشی از انسان بودن است. نکته کلیدی این است که با شرم دوست شویم و فاصله‌ای عاقلانه از آن پیدا کنیم. این بدان معناست که ما نباید با شرم ادغام شویم یا آن را تبعید کنیم. ما باید متوجه شرم شویم، آن را نام می‌گذاری کنیم و با شفقت با آن ارتباط برقرار می‌کنیم.

شکست خوردن در هر زمینه‌ای به این معنی نیست که ما شکست خورده‌ایم. وقتی رابطه عاشقانه‌ای به پایان می‌رسد یا شغلمان را از دست می‌دهیم، به این معنی نیست که دوست‌داشتنی نیستیم یا بازنده‌ایم. این فقط به این معنی است که ما انسان هستیم.

همانطور که برت لیون (Bret Lyon) و شیلا روبین (Sheila Rubin) در کتاب «پذیرش شرم» بیان کرده‌اند:

«وقتی متوجه می‌شویم که منتقد درونی‌مان مدام ما را مورد انتقاد قرار می‌دهد، به سادگی می‌توانیم پاسخ می‌دهیم: “حق با توست؛ من کامل نیستم و هیچ‌کس کامل نیست. من اشتباه کردم، اما این طبیعی است. می‌توانم از اشتباهاتم درس بگیرم و تلاش کنم به اندازه کافی خوب باشم، زیرا هرگز کامل نخواهم بود.”»

این نوع خودگویی، خودبزرگ‌بینی یا ترحم به خود را تقویت نمی‌کند. بلکه باعث تقویت خوددوستی و تاب‌آوری عاطفی می‌شود. اگر اشتباهی مرتکب شویم، می‌توانیم از منابع درونی خود برای یادگیری و رشد از آن استفاده کنیم. می‌توانیم فروتنی لازم برای درک این موضوع را پیدا کنیم که هیچ‌کس کامل نیست. ما فقط باید تمام تلاش خود را بکنیم.

وقتی مراجعین به کلینیک روانشناسی آوان، شروع به این درک می‌کنند که آنها فقط شرم را با خود حمل می‌کنند، احساس سبکی می‌کنند. آنها با آسودگی و پذیرش بیشتری از خود، خودشان را در آغوش می‌گیرند و احساس ارزشمندی می‌کنند. زیرا متوجه می‌شوند که اشکالی ندارد گاهی اوقات شرم را تجربه کنند و هیچ کس از این قاعده مستثنی نیست. (پیشنهاد می‌شود مطلب چگونه ارزش های خود را بشناسیم؟ را مطالعه کنید.)

درمان شرم به معنای طرد کردن آن نیست. بلکه به معنای کنترل بیشتر آن از طریق قدرت آگاهی ملایم ماست. همانطور که نور آگاهی را به سمت شرم خود می‌آوریم، تسلط کمتری بر ما پیدا می‌کند. وقتی مراجعین شروع به درک این می‌کنند که فقط حمل کننده شرم هستند، اغلب احساس سبکی و آزادی بیشتری می‌کنند و می‌توانند با سهولت و مهربانی با خود و دیگران ارتباط برقرار کنند. احساس ارزشمندی آنها بهبود می‌یابد زیرا متوجه می‌شوند که گاهی اوقات تجربه شرم اشکالی ندارد و هیچ کس از این قاعده مستثنی نیست.

شرم و همدلی

شرم ما را در حصار خود محافظتی نگه می‌دارد. ما درگیر محافظت از تصویر خود می‌شویم و فضای کمی برای هماهنگی با دیگران باقی می‌گذاریم. اما وقتی به آرامی برروی شرم خود کار می‌کنیم، آن را نامگذاری می‌کنیم و با آن کنار می‌آییم، از چنگال شرم رها می‌شویم. ما در لحظه حال، واقعی‌تر و زنده‌تر می‌شویم و پذیرای عشق و دوست داشته شدن می‌شویم.

از همه مهم‌تر، به این درک می‌رسیم که ما شایسته‌ایم، نه به این خاطر که بی‌عیب و نقص یا بی‌نقص هستیم، بلکه به این دلیل که انسان هستیم.

«پیشنهاد می‌شود از تست های شخصیت کلینیک روانشناسی آوان که به صورت رایگان در اختیار شما قرار داده شده است، برای شناخت و آگاهی بیشتر از خودتان استفاده کنید.»

مطالب مشابه:

• آسیب پنهان ابراز احساسات
• خود کاذب؛ زندانی که خودمان ساخته‌ایم
• شش راه برای رهایی از چنگال پشیمانی
• آیا ترس از اشتباه شما را فلج کرده است؟
• ترس از طرد شدن و راهکارهای مقابله با آن
• التیام از آسیب‌های دوران کودکی و بازسازی عزت نفس
• 5 روش برای مدیریت شک و پشیمانی
• ۷ عادت ذهنی ناسالم که شما را در زندگی عقب نگه می‌دارد
• رهایی از نشخوار فکری
• 9 تمرین روزانه برای افزایش اعتماد به نفس
• 5 نکته مهم برای مقابله با بلاتکلیفی در زندگی
• 12 راهکار برای مقابله با فشار روانی بیکاری
• شکوفایی، رقص جاودانهٔ نور در باغ وجود
• راهنمای واکنش موثر به خشم
• چرا کسی مرا دوست ندارد؟ چگونه ارزش خود را دوباره پیدا کنید؟
• غلبه بر شیاطین درونی
• سلامت روان مردان، مردانگی و رابطه جنسی