والدین چگونه به عزت نفس کودکان آسیب می‌رسانند

کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – برای والدین، هدف تربیت فرزندانی با عزت نفس بالا و شاداب است که به خود و توانایی هایشان ایمان دارند. با این حال، حتی با بهترین نیت، برخی از رفتارهای رایج والدین می تواند به طور ناخواسته به عزت نفس کودک آسیب برساند. در این مطلب، سه روش ظریف و نکات عملی برای جلوگیری از این مشکلات آورده شده است.

تصحیح بیش از حد هر اشتباه

رویا و پسر 10 ساله اش پارسا را در نظر بگیرید. پارسا عاشق طراحی است، اما رویا اغلب به این نکته اشاره دارد که چگونه می‌تواند وقتی هنر پسرش را مرور می‌کند، باعث پیشرفت او شود. رویا می‌گوید: «کار شما عالی است، اما می‌توانید با افزودن سایه، درخت را واقعی‌تر کنید». هدف او این است که به پارسا کمک کند تا هنرمند بهتری شود، اما با گذشت زمان، پارسا احساس می‌کند که تلاش‌هایش به اندازه کافی خوب نیست.

اصلاح مداوم تلاش های کودکان، حتی با هدف کمک به آنها، می تواند باعث شود که آنها احساس ناکافی بودن کنند. بچه ها با تقویت مثبت رشد می کنند و وقتی بیشتر در مورد کارهایی که می توانند بهتر انجام داده اند بشنوند، ممکن است به توانایی های خود شک کنند.

چه باید کرد: بر ستایش تلاش و پیشرفت تمرکز کنید، نه فقط به نتایج. به جای ارائه بازخورد ناخواسته، سعی کنید بپرسید: “چه چیزی را در طراحی خود بیشتر دوست دارید؟” یا “درمقایسه با آخرین مورد چه احساسی داری؟” انجام این کار به کودک شما اجازه می دهد تا رشد خود را ارزیابی کند که باعث افزایش اعتماد به نفس او می شود. (پیشنهاد می‌شود مطلب نیمه تاریک توانمندسازی کودکان را مطالعه کنید.)

مقایسه با خواهر و برادر یا همسالان

داریوش دو پسر به نام‌های تیام و رایان دارد. تیام از نظر تحصیلی عالی است و داریوش اغلب از رایان که با تکالیف مدرسه مشکل دارد می‌پرسد: «چرا نمی‌توانی بیشتر شبیه برادرت باشی؟» سخنان داریوش ناشی از ناامیدی است و رایان این پیام را درونی می کند: “من به خوبی برادرم نیستم.”

مقایسه کودکان، حتی اگر ظریف یا ناخواسته باشد، می تواند باعث شود آنها احساس حقارت کنند. هر کودکی نقاط قوت و ضعف منحصر به فردی دارد. والدین ممکن است ناخودآگاه با مقایسه مداوم آنها با خواهر و برادر یا همسالان خود احساس بی کفایتی را در آنها پرورش دهند که می تواند عمیقاً بر عزت نفس تأثیر بگذارد.

چه باید کرد: با به رسمیت شناختن نقاط قوت هر کودک از مقایسه خودداری کنید. سعی کنید بگویید: «من عاشق خلاقیت تو هستم». توانایی شما برای تفکر خارج از چارچوب یکی از بهترین ویژگی های شماست، به جای اینکه کودکان را با یکدیگر مقایسه کنید، سعی کنید به این درک برسید که هر کودکی استعدادهای خاص خود را دارد و سزاوار آن است که به خاطر آنچه که هست قدردانی شود. (پیشنهاد می‌شود مطلب خصلت‌هایی که کودکان ما را نابغه می‌کنند را مطالعه کنید.)

عدم توجه به احساسات

ملیسا مادری شاغل است. لیلی دختر 8 ساله او اغلب از مشکلات مدرسه (مانند مشاجره با دوستان) ناراحت است. به دنبال استرس کاری، ملیسا معمولاً پاسخ می‌دهد: «نگران نباش، خوب می‌شود» و به کارهایش ادامه می‌دهد. چیزی که ملیسا متوجه نمی شود این است که از نظر لیلی، احساسات او بی اهمیت تلقی می شود.

نادیده گرفتن یا به حداقل رساندن احساسات کودک، حتی با نیت های خوب مانند تلاش برای کمک به او برای احساس بهتر، می تواند باعث شود که احساس ناشناخته ای در او ایجاد شود. با گذشت زمان، کودکان ممکن است احساسات خود را به اشتراک نگذارند یا باور کنند که احساسات آنها اهمیتی ندارد. این می‌تواند به عزت نفس کودکان آسیب برساند و باعث شود کودک به توانایی خود در مقابله با احساسات شک کند. همچنین، ممکن است منجر به رفتار نافرمانی شود.

چه باید کرد: قبل از ارائه راه حل، احساسات فرزندتان را تأیید کنید. یک جمله ساده مانند «می‌بینم که از این موضوع ناراحتی» خیلی تاثیرگذار است. هنگامی که فرزندتان احساس کرد شنیده می شود، می توانید به او کمک کنید تا موقعیت را هدایت کند. “به نظر شما ما چه کاری می توانیم انجام دهیم تا آن را بهتر کنیم؟” این رویکرد به آنها می آموزد که احساسات آنها مهم است و به ایجاد تاب آوری عاطفی کمک می کند. (پیشنهاد می‌شود مطلب کمال گرایی، دشمن موفقیت کودکان را مطالعه کنید.)

نتیجه گیری

حتی بهترین والدین نیز می توانند به طور ناخواسته با رفتارهای ظریف عزت نفس فرزندشان را تضعیف کنند. والدین می توانند با توجه به آسیب های اصلاح بیش از حد، مقایسه و حذف احساسات، محیط حمایتی بهتری را ایجاد کنند. به یاد داشته باشید، کودکان در درجه اول از طریق تعامل با والدین خود، احساس ارزشمندی خود را تقویت می کنند. گام‌های کوچک برای تأیید، تشویق و تجلیل از آن‌ها می‌تواند به آنها کمک کند تا به بزرگسالانی با عزت نفس بالا و انعطاف‌پذیر تبدیل شوند.

محمد امین مختاریان

مطالب مشابه:

• 10 آسیب مشترک کودکانی که نقش والدین را ایفا می‌کنند
• چگونه کودکانی تاب آور و انعطاف پذیر تربیت کنیم
• تقویت عزت نفس کودکان در تعطیلات تابستانی
• بی‌حوصلگی کودکان، راهی برای افزایش خلاقیت
• 4 نکنه مهم برای آگاهی از احساسات کودکان
• اضطراب کودکان از تشخیص تا درمان
• 12 دلیل برای دزدی کودکان و 12 راه برای متوقف کردن آن
• اختلالات رفتاری کودکان
• از کودکان خود انسانی دلسوز بسازید
• چطور با کودک «لجباز» برخورد کنیم؟
• مزایای بازی کودکان در خارج از منزل
• علل تأخیر در رشد گفتاری کودک
• روانشناس کودک