نکات کلیدی این مطلب:
- تفکر گروهی، سوگیری تاییدی و انطباق به طور ماهرانه ادراک ما را تحریف می کند و منجر به قضاوت های ناقص می شود.
- آموزش بحث به دانش آموزان می آموزد که به طور انتقادی اطلاعات را ارزیابی کنند و از مواضع خود با شواهد دفاع کنند.
- عادی سازی گفتگوها و اختلافات خانوادگی در مورد مسائل بدون جبهه گیری ضروری است.
کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – تفکر گروهی، سوگیری تاییدی و انطباق به طور ماهرانه ادراک ما را تحریف می‌کند و منجر به قضاوت‌های نادرست و گاهی پیامدهای فاجعه‌بار می‌شود. نمونه‌هایی مانند انتخابات ریاست جمهوری، تأثیرات عمیق این سوگیری‌ها را بر تصمیم‌گیری جمعی و فردی نشان می‌دهند. با درک و تصدیق این تله‌های شناختی و تأثیرات آنها در عصر دیجیتال، می‌توانیم پیچیدگی‌های تفکر بشری را بهتر مرور کنیم و تفکر انتقادی آگاهانه‌تر را پرورش دهیم.
سوگیری های شناختی در عصر رسانه های اجتماعی
در عصر دیجیتال، سوگیری های شناختی مانند تفکر گروهی، سوگیری تایید و انطباق به طور قابل توجهی بر تصمیم گیری تاثیر می گذارد. تفکر گروهی را می توان در افزایش و سقوط روندهای سرمایه گذاری مشاهده کرد، مانند افزایش سهام بورس، که در آن جوامع آنلاین در پلتفرم های مختلف مجموعا قیمت سهام را بدون ارزیابی انتقادی بالا بردند. سوگیری تایید در نحوه نظارت بر فیدهای خبری کاربران و تقویت باورهای موجود و جداسازی آنها از دیدگاه های مخالف در پلتفرم های رسانه های اجتماعی مانند ایکس (توئیتر سابق) رایج است. انطباق در گسترش سریع روندها و چالش‌های ویروسی در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام مشهود است، جایی که فشار اجتماعی کاربران را به مشارکت در رفتارهای رایج تشویق می‌کند که گاهی اوقات منجر به اقدامات مخاطره‌آمیز می‌شود. (پیشنهاد می‌شود مطلب 4 راهکار برای بهینه سازی سلامت اجتماعی را مطالعه کنید.)
سوگیری های شناختی و چشم انداز سیاسی ما
امروزه، این سوگیری های شناختی از طریق ابزارهای دیجیتالی ما نیز به طور چشمگیری بر چشم انداز سیاسی ما تأثیر می گذارد. تفکر گروهی را می توان در احزاب سیاسی مشاهده کرد که در آن صداهای مخالف اغلب برای حفظ وحدت حزب سرکوب می شوند که منجر به دوقطبی شدن شدید و بن بست سیاست ها می شود. سوگیری تایید در مصرف رسانه های خبری بیداد می کند، جایی که افراد به سمت اطلاعاتی گرایش پیدا می کنند که با باورهای قبلی آنها همسو است و شکاف های ایدئولوژیکی را بیشتر می کند. انطباق در فشارهای اجتماعی شدید در درون گروه های سیاسی مشهود است، که اعضا را وادار می کند تا به شدت از خطوط حزبی پیروی کنند، گاهی اوقات به بهای از دست دادن اصول فردی یا منافع اجتماعی گسترده تر. این سوگیری ها به طور جمعی مانع گفتگو و سازش سازنده می شود که برای فرآیند دموکراتیک سالم ضروری است. (پیشنهاد می‌شود مطلب سوگیری منفی و تاثیر آن بر سلامت روان و روابط را مطالعه کنید.)
تشویق به بحث و گفتگو و گفتگوهای خانوادگی
با توجه به این چالش ها، نمی توان اهمیت آموزش بحث در تمام سطوح نظام آموزشی را نادیده گرفت. آموزش مناظره دانش آموزان را با مهارت های ارزیابی انتقادی اطلاعات، دفاع از مواضع خود با شواهد و مشارکت در گفتمان محترمانه مجهز می کند. دانش‌آموزان با یادگیری ساختن و ساختارشکنی استدلال‌ها، درک عمیق‌تری از دیدگاه‌های مختلف پیدا می‌کنند که در مبارزه با تفکر گروهی، سوگیری تایید و انطباق ایدئولوژیک بسیار مهم است. این پایه در تفکر انتقادی و استدلال مبتنی بر شواهد نه تنها دانش‌آموزان را برای مشارکت مدنی آماده می‌کند، بلکه فرهنگ کنجکاوی فکری و ذهن باز را نیز پرورش می‌دهد. همانطور که دانش آموزان به بزرگسالان تبدیل می شوند، توانایی آنها برای هدایت مسائل پیچیده با رویکردی جامع در ایجاد جامعه ای آگاه تر و متعادل تر بسیار ارزشمند خواهد بود.
علاوه بر این، عادی سازی گفتگوها و اختلافات خانوادگی در مورد مسائل بدون توسل به حملات یا حذف افراد از زندگی ضروری است. بزرگسالان باید بحث سالم و حل تعارض را الگوبرداری کنند و نشان دهند که ممکن است در عین احترام به یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند. تشویق گفتگوی باز در خانه به کودکان کمک می کند تا یاد بگیرند که نظرات متفاوت را به طور سازنده مدیریت کنند و احتمال افتادن در دام سوگیری های شناختی را کاهش می دهد. (پیشنهاد می‌شود مطلب نقش آگاهی اجتماعی در شکل دادن روابط و تعاملات را مطالعه کنید.)
راهبردهای مقابله با سوگیری های شناختی
مقابله با سوگیری‌های شناختی شامل اجرای استراتژی‌هایی است که تصمیم‌گیری را افزایش می‌دهد. در ادامه این مطلب 10 استراتژی کاربردی آورده شده است:
دیدگاه های متنوع را تشویق کنید: برای مقابله با تفکر گروهی، فعالانه به دنبال دیدگاه های متنوع باشید و برای آنها ارزش قائل شوید.
ایجاد محیط باز و فراگیر: فرهنگی ایجاد کنید که در آن افراد احساس امنیت کنند تا نظرات و نگرانی های خود را بدون ترس از مجازات بیان کنند.
تفکر انتقادی و شک گرایی را ترویج دهید: ذهنیت تحقیق و شک گرایی را تشویق کنید، مفروضات را زیر سوال ببرید، شواهد را به طور انتقادی تجزیه و تحلیل کنید و توضیحات جایگزین را در نظر بگیرید.
از مکانیسم‌های بازخورد ناشناس استفاده کنید: سیستم‌هایی را پیاده‌سازی کنید که اجازه ورود و بازخورد ناشناس را می‌دهند.
اجرای فرآیندهای تصمیم گیری ساختاریافته: از رویکردهای ساختاریافته برای جمع آوری قضاوت های مستقل قبل از بحث گروهی استفاده کنید.
آموزش در مورد سوگیری های شناختی: ارائه آموزش در مورد سوگیری های شناختی و اثرات آنها. آگاهی اولین قدم در شناخت و مقابله با این سوگیری ها در فرآیندهای تصمیم گیری است.
چرخش نقش های رهبری: تغییر منظم نقش های رهبری در یک تیم می تواند از ایجاد یک دیدگاه غالب جلوگیری کند و دیدگاه های تازه را تشویق کند.
فرهنگی ایجاد کنید که برای مخالفت ارزش قائل شود: بیان نظرات مخالف را به عنوان بخشی ارزشمند از فرآیند تصمیم گیری عادی کنید و به تفکر انتقادی و اختلاف نظر سازنده پاداش دهید.
به طور منظم تصمیمات را بررسی و تأمل کنید: به طور دوره ای تصمیمات گذشته را مرور کنید تا نتایج آنها را ارزیابی کنید و هرگونه سوگیری را که ممکن است بر آنها تأثیر گذاشته باشد شناسایی کنید. شیوه های انعکاسی می تواند به بهبود فرآیندهای تصمیم گیری آینده کمک کند.
گفتگوی باز را در خانواده ها تشویق کنید: فرهنگ بحث های باز و محترمانه را در خانه پرورش دهید تا به کودکان کمک کنید یاد بگیرند که نظرات متفاوت را به طور سازنده مدیریت کنند و مهارت های تفکر انتقادی را از سنین پایین توسعه دهند.
به سوی تصمیم گیری آگاهانه تر
شناخت و پرداختن به سوگیری های شناختی برای پرورش تفکر آگاهانه و انتقادی ضروری است. عصر دیجیتال این سوگیری ها را تقویت می کند و اجرای استراتژی هایی که فرآیندهای تصمیم گیری را بهبود می بخشد حیاتی می کند. آموزش مباحثه و مهارت‌های تفکر انتقادی، نسل‌های آینده را برای ارزیابی انتقادی اطلاعات و مشارکت در گفتمان محترمانه تجهیز می‌کند. علاوه بر این، تشویق گفتگوی باز در خانواده ها به کودکان کمک می کند تا یاد بگیرند که نظرات متفاوت را به طور سازنده مدیریت کنند. مبانی تفکر انتقادی به ایجاد جامعه ای آگاه تر، متعادل تر و با عملکرد خوب کمک می کند.
محمد امین مختاریان
مطالب مشابه:
- تله سازگاری در روابط عاطفی و اجتماعی
- قربانی تربیت و فرهنگ آلوده نباشید.
- 4 راهکار برای بهینه سازی سلامت اجتماعی
- خطرات الگوریتم های شبکه های اجتماعی
- فرهنگ ها چگونه خصوصیات رفتاری ما شکل می دهند؟
- چگونگی تاثیر “اکسی توسین” بر روابط اجتماعی ما
- درمان اضطراب اجتماعی در روده شما نهفته است
- درک تأثیر ابزارهای دیجیتال و رسانه های اجتماعی بر سلامت روان