کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – “کمال دشمن کامیابی است.” این نقل قول که اغلب به ولتر (Voltaire) فیلسوف فرانسوی نسبت داده می‌شود، چالش مهمی را که امروزه بسیاری از والدین با آن روبرو هستند را در بر می‌گیرد: تربیت فرزندانی با تمایلات کمال‌گرا. در حالی که تلاش برای تعالی می تواند ستودنی باشد، وسواس در مورد بی عیب بودن می تواند به سلامت روان، بهره وری و روابط کودک آسیب برساند.
درک کمال گرایی در کودکان
کمال گرایی در کودکان با تعیین استانداردهای بیش از حد بالا برای خود، همراه با ترس از اشتباه و نیاز شدید به تایید مشخص می شود. کمال گرایی را می توان به سه نوع طبقه بندی کرد: کمال گرایی خودگرا، تجویزی یا اجتماعی و دیگر گرا. کمال گرایی خود گرا شامل تحمیل استانداردهای بالا بر خود است، کمال گرایی تجویزی از این باور سرچشمه می گیرد که دیگران انتظار کمال دارند و کمال گرایی دیگر گرا شامل تحمیل معیارهای غیر واقعی بر دیگران است.
خاستگاه کمال گرایی چند وجهی است که شامل عوامل فرهنگی، خانوادگی و فردی است. رفتارها و نگرش های والدین نقش اساسی در رشد کمال گرایی دارد. کودکان اغلب انتظارات و نگرش‌های انتقادی والدین خود را درونی می‌کنند که منجر به تمایلات کمال‌گرا می‌شود. کمالگرایی همچنین می‌تواند تحت تأثیر فشارهای اجتماعی و نمایش رسانه‌ای از موفقیت و بی‌عیب‌بودن قرار گیرد و به استانداردهای غیرواقعی برای کودکان کمک کند.
تاثیر کمال گرایی بر کودکان
کمال گرایی با افزایش سطح استرس و اضطراب همراه است، زیرا کودکان دائماً در تلاش برای رسیدن به استانداردهای بالا و اغلب دست نیافتنی هستند. کودکان کمال گرا به دلیل ترس از شکست و انتقاد شدید از خود در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات اضطرابی هستند. این کودکان ممکن است به دلیل استرس مزمن علائم فیزیکی مانند سردرد، معده درد و اختلال خواب را تجربه کنند. (پیشنهاد می‌شود مطلب اضطراب کودکان از تشخیص تا درمان را مطالعه کنید.)
افسردگی خطر مهم دیگری برای کودکان کمال گرا است. فشار مداوم برای رسیدن به کمال می تواند منجر به احساس ناامیدی و بی کفایتی شود و به شروع افسردگی کمک کند. گرایش های کمال گرایی در دوران کودکی می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد و اگر به موقع به آن توجه نشود، به طور بالقوه منجر به مشکلات مزمن سلامت روان می شود.
علاوه بر این، کمال گرایی می تواند بر عزت نفس کودکان تأثیر بگذارد. هنگامی که ارزش شخصی آنها با توانایی آنها برای دستیابی به کمال گره خورده باشد، هر گونه شکست درک شده می تواند اعتماد به نفس آنها را به شدت تضعیف کند. این می تواند چرخه ای از شک به خود و عزت نفس پایین ایجاد کند و درک نقاط قوت و دستاوردهای کودکان را برای کودکان دشوار کند. اثرات بلند مدت ممکن است شامل مشکلاتی در ایجاد روابط سالم و اجتناب از چالش ها به دلیل ترس از شکست باشد. (پیشنهاد می‌شود مطلب 3 روش شگفت انگیز برای افزایش عزت نفس کودکان را مطالعه کنید.)
10 راهکار برای کمک به والدین برای حمایت از کودکان کمال گرا
نقص مدل: نشان دهید که اشتباه کردن بخشی طبیعی از یادگیری است. اشتباهات خود و نحوه برخورد با آنها را با تأکید بر اینکه نقص طبیعی و قابل قبول است به اشتراک بگذارید.
انتظارات واقع بینانه تعیین کنید: به فرزندتان کمک کنید تا اهداف قابل دستیابی را تعیین کند. آنها را تشویق کنید که به جای کمال، پیشرفت را هدف قرار دهند و از تلاش ها و پیشرفت های آنها تجلیل کنید، نه فقط نتایج نهایی.
تقویت ذهنیت رشد: به فرزند خود بیاموزید که توانایی ها را می توان با تلاش و یادگیری توسعه داد. سخت کوشی، پشتکار و تمایل آنها برای درس گرفتن از اشتباهات را تحسین کنید.
خطرپذیری سالم را تشویق کنید: محیطی امن برای فرزندتان ایجاد کنید تا بتواند خطرات را بپذیرد و راهکارهای جدید را امتحان کند. بر اهمیت یادگیری از تجربیات به جای دستیابی به نتایج عالی تاکید کنید.
شفقت به خود را تمرین کنید: فرزندتان را تشویق کنید که وقتی با مشکلاتی روبرو می شود یا اشتباه می کند با خودش مهربان باشد. به آنها عبارات دلسوزانه و راه هایی برای آرام کردن خود بیاموزید.
تاب آوری عاطفی را تقویت کنید: به کودک خود کمک کنید تا راهبردهای مقابله ای را برای مقابله با استرس و مشکلات ایجاد کند. تکنیک هایی مانند تنفس عمیق، تمرکز حواس و صحبت در مورد احساسات آنها می تواند مفید باشد. (پیشنهاد می‌شود مطلب چگونه کودکانی تاب آور و انعطاف پذیر تربیت کنیم را مطالعه کنید.)
ارائه بازخورد مثبت: بازخورد خاص و مثبت در مورد تلاش ها و دستاوردهای فرزندتان ارائه دهید. از تمرکز صرف بر روی نتیجه نهایی خودداری کنید. از تلاش و فداکاری آنها قدردانی کنید.
محیط حمایتی ایجاد کنید: اطمینان حاصل کنید که فرزندتان بدون توجه به دستاوردهایش احساس حمایت و دوست داشتن می کند. از مقایسه با خواهر و برادر یا همسالان خودداری کنید و بر نقاط قوت و ویژگی های منحصر به فرد آنها تأکید کنید.
فعالیت های متعادل را تشویق کنید: سبک زندگی متعادل را ترویج کنید که شامل فعالیت های اوقات فراغت، سرگرمی ها و تعاملات اجتماعی است. اطمینان حاصل کنید که کودک شما زمانی برای استراحت و لذت دارد، نه فقط فعالیت های تحصیلی یا مربوط به عملکرد.
در صورت نیاز به دنبال کمک حرفه ای باشید: اگر کمال گرایی فرزندتان به طور قابل توجهی بر سلامت روان یا عملکرد روزانه او تأثیر می گذارد، به دنبال کمک از یک متخصص سلامت روان باشید. نشان داده شده است که درمان شناختی-رفتاری (CBT) در پرداختن به تمایلات کمال گرا موثر است.
پرورش تاب آوری
کمال گرایی می تواند سایه ای طولانی بر سلامت روانی، بهره وری و روابط کودک افکند. مداخله زودهنگام برای کاهش اثرات منفی آن بسیار مهم است. والدین با پذیرش راهبردهایی مانند الگوبرداری از نقص، ترویج طرز فکر رشد و تقویت انعطاف‌پذیری عاطفی، می‌توانند به فرزندان کمال‌گرای خود کمک کنند تا رویکردی سالم‌تر و متعادل‌تر به زندگی داشته باشند. (پیشنهاد می‌شود با روند مشاوره روانشناسی کودک آشنا شوید.)
در دنیایی که اغلب کمال را با موفقیت یکی می‌داند، مهم است که به یاد داشته باشیم که «کامل بودن دشمن کامیابی است». با آموزش کودکان به پذیرش و یادگیری از نواقص خود، والدین می توانند رفاه، عزت نفس و شادی کلی آنها را افزایش دهند. با درک و حمایت، می‌توانیم فرزندانمان را از طریق چالش‌های کمالگرایی راهنمایی کنیم و به آنها کمک کنیم در همه زمینه‌های زندگی خود پیشرفت کنند.
محمد امین مختاریان
مطالب مشابه:
- خصلت‌هایی که کودکان ما را نابغه می‌کنند
- تقویت عزت نفس کودکان در تعطیلات تابستانی
- بی‌حوصلگی کودکان، راهی برای افزایش خلاقیت
- 4 نکنه مهم برای آگاهی از احساسات کودکان
- والدین حسود، دزدان خاموش خوشبختی
- اختلالات رفتاری کودکان
- 12 دلیل برای دزدی کودکان و 12 راه برای متوقف کردن آن
- از کودکان خود انسانی دلسوز بسازید
- چطور با کودک «لجباز» برخورد کنیم؟
- مزایای بازی کودکان در خارج از منزل
- علل تأخیر در رشد گفتاری کودک