کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – چطور یک فرد فریبکار میتواند با جسارت به شما بگوید چیزی وجود ندارد در حالی که جلوی چشم شماست؟ آیا باید حواس خود را زیر سوال ببرید یا کسی را که سعی در تحریف دارد؟
پدیده “چراغ گاز” یا بازی روانی در موقعیتهای مختلفی مانند روابط عاشقانه، سیاست و موقعیتهای شغلی رخ میدهد. برای شفافیت بیشتر تصور کنید که شما با مدیر یک انجمن، تلفنی صحبت میکنید. شما یک سند قانونی در دست دارید که این سند امضای مدیر انجمن را دارد و فروش ملک مشترکی را که بخشی از سرمایهگذاری شماست، مجاز میکند. اما مدیر انجمن اصرار دارد که «من آن سند را امضا نکردهام.»
متحدان مدیر انجمن پشت سر هم به شما میگویند که هیچ امضایی وجود ندارد! با این حال، جوهر سیاه حقیقت را فریاد میزند.
این نوع از انکار، روش کلاسیکِ “چراغ گاز” است که مستقیماً از نمایشنامه “چراغ گاز” همیلتون در سال 1938 گرفته شده است. چنین تاکتیکهای زنندهای میتواند اعتماد را از بین ببرد و زندگیها را بیثبات کند.
آیا این تحریف گیجکننده آشنا به نظر میرسد؟ بیایید 10 تاکتیک زیرکانه برای فریب دیگران و 10 روش برای مقابله با آنها را کشف کنیم.
چگونه افراد سودجو دیگران را فریب میدهند؟
افراد سودجو اغلب با جذاب نشان دادن خود شروع میکنند، سپس از تاکتیکهای فریبنده استفاده میکنند تا به خودتان شک کنید (سوءاستفاده اولیه) و دیگران را علیه شما بشورانند (سوءاستفاده ثانویه). به عنوان مثال، شریک زندگی شما معاشقه را انکار میکند و اصرار دارد که شما «خیال کردهاید» (سوءاستفاده اولیه)، سپس به دوستان مشترک میگوید که شما «دیوانه و حسود» هستید (سوءاستفاده ثانویه). برخی نیز برای جلب حمایت، مانند قربانی رفتار میکنند و نیات بدخواهانه خود را پنهان میکنند.
در اینجا سه تاکتیک دیگر که افراد سودجو و فریبکار برای بیثبات کردن شما و ایجاد شک در سلامت عقلتان استفاده میکنند، آورده شده است:
- سرزنش ناگهانی: شما را با اتهامات سریع و بیاساس غرق میکنند. به عنوان مثال، شما را فردی کنترلگر، بیحس و حال و بلاتکلیف معرفی میکنند.
- دفاع متناقض: فرد فریبکار با “بازی روانی” روایت را وارونه میکند و به دروغ شما را فریبکار مینامد.
- کلمات فریبنده: افراد فریبکار ممکن است از کلمات فریبنده برای ایجاد “توهمات وضوح” برای فریب و گمراه کردن استفاده کنند. مثلا به شما میگویند: “من چنین چیزی را به یاد نمیآورم”.
برخی از فریبکاران بازی سرزنش، دروغگویی، اتهامزنی، توجیه و تشدید اختلاف را پیش میبرند. یعنی دروغ میگویند (مثلاً امضای سند را انکار میکنند)، متهم میکنند (تلویحاً میگویند که شما دروغگو هستید)، توجیه میکنند (من فقط سعی میکنم همسایه خوبی باشم) و تشدید اختلاف میکنند (مانند اوباشگری و تحریک دیگران).
همچنین، برخی از فریبکاران از همه روشها به همراه برخی دیگر، مانند برانگیختن احساسات خام با کلمات آتشین برای افزایش اعتبار دروغهایشان، استفاده میکنند. (پیشنهاد میشود مطلب با افراد غیر منطقی چگونه رفتار کنیم؟ را مطالعه کنید.)
چرا فریبکاران بر دروغها پافشاری میکنند؟
جاناتان سویفت (Jonathan Swift) نویسنده و طنزپرداز میگوید: «دروغ پرواز میکند و حقیقت لنگان لنگان از پی آن میآید.» واقعیت این است که دروغها سریعتر از حقیقت پخش میشوند، به خصوص در فضای آنلاین. چنین دروغهای سریعالانتشاری، تاکتیکهای مخرب «بازی روانی ثانویه» را تقویت میکنند، جایی که دروغها نه تنها دیگران را فریب میدهند، بلکه آنها را علیه شما به سلاح تبدیل میکنند.
یک فرد ضارب به دروغ شما را کودکآزار معرفی میکند. این لفاظی آتشین، انزجار را شعلهور میکند و به شایعات دامن میزند. دروغها پخش میشوند و اعتبار شما فرو میریزد. آسیب فقط به اعتبار شما مربوط نمیشود، میتواند سلامت روان و جسم شما را نیز تضعیف کند.
دروغ کودکآزاری به عنوان یک مغالطهی زننده آشکار میشود. با این حال، تاکتیک منحرفکنندهی ذهنِ فرد اغواگر مانند مسیری پر پیچ و خم است که منجر به احساسات منفی مداوم در میان بسیاری از افراد آسیبدیده میشود و بر نام شما سایه میاندازد. این همان اثر نفوذ مداوم است. وقتی این اثر در حال اجرا است، صرفاً مقابله با دروغهای شرورانه توسط حقایق ممکن است اثر را معکوس نکند.
مقابله با اثر نفوذ مداوم اغلب رویکردهای متعددی را میطلبد. در چنین شرایطی ارتباط شفاف به شما کمک میکند. با ایجاد روایتهای واضح با هدف افشای انگیزههای پشت داستان، مستقیماً به اطلاعات نادرست بپردازید. اعتبار منبع را زیر سوال ببرید و از دیگران دعوت کنید تا خود را جای شما بگذارند. آنها در مواجهه با یک دروغ مضحک چه احساسی خواهند داشت؟ این به کاهش اثرات بازی روانی ثانویه کمک میکند. با این حال، برخی از افراد حتی پس از پذیرش حقیقت، ممکن است همچنان احساسات متناقضی نسبت به شما داشته باشند. (پیشنهاد میشود مطلب تله های سوءاستفاده کلامی را بشناسیم را مطالعه کنید.)
دستورالعملهای مفید برای شناسایی و متوقف کردن افراد فریبکار
آشوب برنامه ریزی شده (هجوم تحریفهای حسابشده) میتواند اعتماد به نفس را فلج و فرسوده کند. دستورالعملهای 10 مرحلهای، راههایی را برای کاهش اثرات تحریفهای بازی روانی در خانه، محل کار و جامعه ارائه میدهد:
- منطقی بمانید: به شواهد اعتماد کنید، نه به فرضیات. یک مرز واقعبینانه تعیین کنید – از درگیر شدن در واقعیتهای تحریفشده خودداری کنید. محکم به حقایق پایبند باشید. (پیشنهاد میشود مطلب چگونه رفتار قاطعانه داشته باشیم و از مرزهای خود دفاع کنیم؟ را مطالعه کنید.)
- هوشیار باشید: افراد فریبکار مکرراً واقعیتهای دروغین را برای کنترل و تسلط بر دیگران تکرار میکنند. هنگامی که این الگو را مشاهده کردید، در اولین نشانه واضح اقدامات پیشگیرانه انجام دهید. (پیشنهاد میشود مطلب افراد سمی و مکانیسم دفاعی فرافکنی را مطالعه کنید.)
- متحدانی پیدا کنید: از همکاران، دوستان یا اعضای خانواده مورد اعتماد خود کمک بگیرید. در صورت لزوم، افرادی را که توسط فرد خاطی آسیب دیدهاند را شناسایی کنید. برخی از آنها ممکن است مایل به همکاری با شما باشند.
- ارزیابی ریسک: ارزیابی کنید که آیا جدیت نیت فرد فریبکار بزرگ (مثلاً خرابکاری در حرفه شما) است یا کوچک (مثلاً انکار یکباره) تا بتوانید واکنش خود را متناسب با آن تنظیم کنید.
- محدودیتها را بشناسید: بازی روانی میتواند نشانهای از سهگانه تاریک شخصیت باشد. وقتی چنین باشد، احتمال برانگیختن پاسخ همدلانه واقعی کم است. (پیشنهاد میشود مطلب سه گانه تاریک شخصیت را مطالعه کنید.)
- ذهن خود را آرام کنید: برای آماده شدن قبل از ارائه حقایق، به تصویری از یک صحنه آرام نگاه کنید یا آن را تجسم کنید یا بادبادکی را که در آسمان شناور است، تصور کنید. (پیشنهاد میشود مطلب راهکارهای طبیعی برای کاهش استرس و آرام کردن سیستم عصبی را مطالعه کنید.)
- اعتماد به نفس خود را نشان دهید: ریتم فرد خاطی را مختل کنید. سوالات مشخصی بپرسید. مثلا بپرسید که «شواهد شما چیست؟» سپس ادامه دهید و شواهدی ارائه دهید، مانند پیامک،
- روایتها را از نو تعریف کنید: دروغهای متقابل را با داستانهای واقعی جایگزین کنید. مثلاً اینکه چطور فرد خاطی مدام تحریفهای واقعیت را تکرار میکند که زمان و منابع را غارت میکند.
- اقدام مداوم: وقتی افراد فریبکار و متقلب شما را تحت فشار قرار میدهند، در محافظت از خود پافشاری کنید. بحث کردن در اماکن عمومی معمولاً امنتر است.
- پذیرش خود را تمرین کنید: از درونی کردن توصیفات نادرست خودداری کنید. با ارزش قائل شدن به «خود»، خودتان را تثبیت کنید. وقتی اعتماد به نفس داشته باشید و در مسیر درست باشید، دستکاریهای افراد شرور احتمالاً شکست خواهند خورد. (پیشنهاد میشود مطلب 9 تمرین روزانه برای افزایش اعتماد به نفس را مطالعه کنید.)
تشخیص زودهنگام تاکتیکهای مربوط به بازیهای روانی، برای پیشگیری بسیار مهم است و معمولاً کمهزینهتر از مداخله است. هر چند که این امر میتواند هنگام برخورد با فریبکاران ماهر چالش برانگیز باشد. دستورالعملهای مداخلاتی آورده شده در این مطلب برای محافظت از خود هستند. در صورت لزوم، میتوانید از درمانگران کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان کمک بگیرید.
«پیشنهاد میشود از تست های شخصیت کلینیک روانشناسی آوان که به صورت رایگان در اختیار شما قرار داده شده است، برای شناخت و آگاهی بیشتر از خودتان استفاده کنید.»
مطالب مشابه:
- خود تخریبی؛ چرا خودتان را عقب نگه می دارید؟
- ارتباط بیش از حد مودبانه میتواند سمی باشد
- 4 بهانه برای ادامه سوء استفاده عاطفی از شما
- چگونه خود را با تمام معایب دوست داشته باشیم
- 5 گام برای رهایی از سوء استفاده عاطفی
- 5 نشانه ظریف رابطه عاشقانه سمی
- چرا بسیاری از دختران عاشق “پسر بد” میشوند؟
- شکستن چرخه روابط ناکارآمد و سمی
- 2 علامتی که نشان می دهد شما با الگو های رفتار سمی زندگی میکنید.
- شرم، احساس تابویی که باید با آن دوست شویم
- استفاده از شهود برای تصمیم گیری بیعیب و نقص
بسیار آموزنده و عالیست
خیلی خوب و کاربردی