نکات کلیدی این مطلب:
- تاکید بر احساسات مثبت، نقاط قوت و فضایل می تواند کیفیت زندگی و شادی کودکان را بهبود بخشد.
- با شیوه‌های روانشناسی مثبت گرا، والدین می‌توانند محیطی پرورشی ایجاد کنند که شادی و انعطاف‌پذیری را در فرزندانشان تقویت کند.
- گنجاندن اصول روانشناسی مثبت گرا در فرزندپروری منجر به بهبود روابط والدین و فرزند و افزایش رفاه کودک می شود.
کلینیک روانشناسی و مددکاری آوان – در گذشته، روانشناسی عمدتاً بر مطالعه و درمان اختلالات روانی متمرکز بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر تغییری به سمت روانشناسی مثبت گرا صورت گرفته است که بر اهمیت درک و ارتقای سلامتی به جای درمان صرفا آسیب‌شناسی تأکید می‌کند.
به عنوان والدین، درک اینکه چگونه روانشناسی مثبت گرا می تواند به ما کمک کند تا با تمرین روش های ساده مانند قدردانی، ایجاد روابط مثبت و مشارکت در فعالیت های معنادار، کیفیت زندگی فرزندانمان را بهبود بخشیده و به شادی بیشتری دست یابیم، ضروری است. با تمرکز بر احساسات مثبت، نقاط قوت و فضایل، روانشناسی مثبت گرا می تواند زندگی افراد و جوامع، از جمله خانواده ها را بهبود بخشد.
تاریخچه مختصری از روانشناسی مثبت گرا
روانشناسی مثبت گرا در اواخر دهه 1990 به عنوان پاسخی به تمرکز غالب در روانشناسی بر جنبه های منفی تجربیات انسانی، مانند بیماری روانی و تروما، ظهور کرد. مارتین سلیگمن (Martin Seligman) و میهالی سیکسزنت میهالی (Mihaly Csikszentmihalyi)، بنیان‌گذاران روانشناسی مثبت‌گرا، معتقد بودند که روانشناسی باید بر درک و پرورش جنبه‌های مثبت تجربیات انسانی، مانند شادی، بهزیستی و انعطاف‌پذیری، به‌ویژه در فرزندپروری تأکید کند. آنها اظهار داشتند که با مطالعه و ترویج این جنبه های مثبت، روانشناسان می توانند به جای اینکه صرفاً به آنها کمک کنند تا با تجربیات منفی کنار بیایند، به شکوفایی افراد و خانواده ها کمک کنند. از آن زمان به بعد، روانشناسی مثبت گرا به یک زیرشاخه شناخته شده تبدیل شده است. (پیشنهاد می‌شود مقاله چگونه با فرزند خود پیوندی ناگسستنی ایجاد کنیم را مطالعه کنید.)
چرا والدین باید از روانشناسی مثبت گرا استفاده کنند؟
این غیرمعمول نیست که والدین به طور ناخواسته درگیر شیوه های فرزندپروری منفی می شوند، اغلب به دلیل استرس، عدم راهنمایی یا صرفاً تکرار الگوهایی که در تربیت خود تجربه کرده اند. این اقدامات مضر ممکن است شامل انتقاد بیش از حد، محافظت بیش از حد، یا تمرکز بر موفقیت به بهای رفاه عاطفی باشد. با این حال، پذیرش اصول روانشناسی مثبت گرا می تواند به والدین کمک کند تا از این الگوها رها شوند و رویکرد سازنده تری برای تربیت فرزندان خود اتخاذ کنند. با ادغام آگاهانه قدردانی، ذهن آگاهی، خوش بینی و طرز فکر رشد در سبک فرزندپروری خود، والدین می توانند محیط پرورشی ایجاد کنند که تاب آوری و شادی را در فرزندانشان تقویت می کند. این تغییر تمرکز می‌تواند به کودکان برای ایجاد روابط سالم، پذیرش چالش‌ها و پرورش احساس ارزشمندی قوی از خود کمک کند و در نهایت به رفاه کلی آنها کمک کند و پایه‌های زندگی رضایت‌بخش را بنا کند.
تحقیقات اخیر از ادغام اصول روانشناسی مثبت گرا در شیوه های فرزندپروری پشتیبانی می کند و نشان می دهد که چنین رویکردی می تواند مزایای قابل توجهی برای والدین و فرزندان داشته باشد. مطالعه ای که توسط واترز (Waters) و همکارانش در سال 2019 انجام شد، مشخص شد والدینی که رویکرد مبتنی بر نقاط قوت را با تمرکز بر قابلیت‌ها و استعدادهای فرزندان خود اجرا کردند، بهبود روابط والدین و فرزند، افزایش رفاه کودک و کاهش استرس والدین را گزارش کردند. (پیشنهاد می‌شود مقاله 6 ویژگی خانواده سالم را مطالعه کنید.)
تحقیقات دیگر نشان داد، والدینی که شفقت به خود و ذهن‌آگاهی را تمرین می‌کردند سطوح پایین‌تری از استرس و سطوح بالاتری از رضایت را در نقش‌های والدینی خود گزارش کردند. علاوه بر این، فرزندان آنها سازگاری روانی بهتر و مشکلات رفتاری کمتری را نشان دادند. با پذیرفتن شفقت به خود و توجه به خود، والدین می توانند رویکرد حمایتی و همدلی را پرورش دهند و در نهایت از رفاه عاطفی و انعطاف پذیری فرزندانشان سود ببرند.
هایموویتز (Haimovitz) و دوک (Dweck)، دریافتند که دیدگاه والدین در مورد شکست به طور قابل توجهی بر رشد ذهنیت های ثابت یا رشد فرزندانشان تأثیر می گذارد. زمانی که والدین بر یادگیری و رشد شخصی بر عملکرد تأکید داشتند، فرزندانشان سطوح بالاتری از بهزیستی روانی، انگیزه و پیشرفت تحصیلی را تجربه کردند. این تحقیق از اهمیت پذیرش ذهنیت رشد در شیوه های فرزندپروری حمایت می کند و مزایای آن را بر رشد عاطفی و تحصیلی کودکان برجسته می کند.
این یافته ها اهمیت گنجاندن اصول روانشناسی مثبت گرا در شیوه های فرزندپروری را برجسته می کند. با انجام این کار، والدین می توانند محیطی پرورشی ایجاد کنند که انعطاف پذیری، شادی و رفاه کلی فرزندانشان را ارتقا دهد و به آنها کمک کند پایه ای قوی برای یک زندگی رضایت بخش بسازند.
10 اصل روانشناسی مثبت گرا که می تواند شما را در تربیت فرزاندان راهنمایی کند.
قدردانی یا سپاسگزاری برای خوشبختی بسیار مهم است: فرزندان خود را تشویق کنید تا به طور منظم شکرگزاری کنند. این به آنها کمک می کند تا از زندگی خود رضایت بیشتری داشته باشند و احساسات منفی کمتری را تجربه کنند. ابراز قدردانی به عنوان یک خانواده می تواند سلامت جسمی را بهبود بخشد و روابط را تقویت کند.
ذهن آگاهی استرس را کاهش می دهد: مراقبه ذهن آگاهی را برای کاهش اضطراب، افسردگی و استرس به فرزندان خود آموزش دهید. ذهن آگاهی عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می بخشد، تنظیم هیجانی را افزایش می دهد و انعطاف پذیری را نیز افزایش می دهد.
روابط مهم است: ارتباطات اجتماعی قوی را برای فرزندان و خانواده خود تقویت کنید. حمایت اجتماعی برای سلامت روحی و جسمی حیاتی است. ارتباط عاطفی قوی در خانواده می تواند اعضای خانواده را در برابر اثرات نامطلوب استرس محافظت کند.
اعمال محبت آمیز باعث افزایش رفاه می شود: فرزندان خود را تشویق کنید تا کارهای محبت آمیز برای دیگران انجام دهند. این می تواند شادی و رفاه را هم برای دهنده و هم برای گیرنده افزایش دهد.
خوش‌بینی نتایج را بهبود می‌بخشد: به فرزندان خود بیاموزید که خوش‌بین باشند، زیرا افراد خوش‌بین نسبت به بدبین‌ها نتایج بهتری در زمینه هایی مانند سلامت جسمانی، انعطاف‌پذیری بیشتر در برابر مشکلات و مهارت‌های مقابله‌ای بهتر دارند. آنها همچنین کمتر در خطر مرگ و میر قرار می‌گیرند.
پرورش نقاط قوت منجر به موفقیت می شود: به فرزندان خود کمک کنید تا نقاط قوت خود را شناسایی کرده و روی آنها تمرکز کنند. این می تواند به موفقیت فوق العاده و رضایت از زندگی منجر شود. استفاده از نقاط قوت آنها به روش های جدید و متفاوت می تواند منجر به افزایش شادی و کاهش علائم افسردگی شود.
جریان منجر به شادی می‌شود: فرزندان خود را تشویق کنید تا در فعالیت‌هایی شرکت کنند که مهارت‌های آنها را به چالش می‌کشد و حس تسلط را ایجاد می‌کند و منجر به تجربیات جریان زندگی می‌شود. افرادی که تجربیات جریان بیشتری دارند، رضایت بیشتری از زندگی را گزارش می دهند.
چشیدن تجارب مثبت بهزیستی را افزایش می دهد: به فرزندان خود بیاموزید که از تجربیات مثبت بزرگ یا کوچک لذت ببرند. افرادی که از تجربیات مثبت لذت می برند، رضایت بیشتری از زندگی و علائم افسردگی کمتری نسبت به کسانی که تجربه نمی کنند گزارش می دهند.
ذهنیت رشد باعث تقویت یادگیری می شود: فرزندان خود را تشویق کنید تا طرز تفکر رشد را اتخاذ کنند، جایی که چالش ها به عنوان فرصت هایی برای یادگیری و رشد در نظر گرفته می شوند. این می تواند منجر به موفقیت بیشتر شود.
هدف و ارتباطات گسترده: به فرزندانتان کمک کنید تا حس هدف بزرگ و ارتباطات گسترده‌تری داشته باشند. این می تواند منجر به رضایت و رفاه بیشتر از زندگی شود.
با مثال رهبری کنید
روانشناسی مثبت نگر بینش های ارزشمند و روش های عملی را برای تقویت رویکرد فرزندپروری ما ارائه می دهد و به ما کمک می کند خانواده های قوی، انعطاف پذیر و شاد بسازیم. همانطور که دالایی لاما با بصیرت گفت: “خوشبختی آماده نیست، بلکه از اعمال شما ناشی می شود.” ما می‌توانیم با پرورش قدردانی، توجه، خوش‌بینی و طرز فکر رشد، فرزندانمان را برای رویارویی با چالش‌های زندگی با اعتماد به نفس و انعطاف‌پذیری توانمند کنیم. علاوه بر این، با ترویج روابط قوی، اعمال محبت آمیز و یافتن احساس هدف، می توانیم حس تعلق و ارتباط را در فرزندان خود القا کنیم و به رفاه کلی آنها کمک کنیم. به‌عنوان والدین، بیایید این اصول را در قلب خود بپذیریم و با الگوبرداری، محیطی مثبت و پرورش‌دهنده ایجاد کنیم که در آن فرزندانمان بتوانند شکوفا شوند و پیوندهای خانوادگی ما تقویت شود.
محمد امین مختاریان
مطالب مشابه: