نکات کلیدی این مطلب:
- اکثر افراد جامعه حساس بودن را نامطلوب می‌دانند، اما در واقع، می تواند یک مزیت باشد.
- افراد بسیار حساس نسبت به محیط خود سازگارتر و پاسخگوتر هستند و تمایل دارند عمیق تر از دیگران فکر و احساس کنند.
- محققان حداقل سه نوع مختلف حساسیت رفتاری و مزایا و نقاط ضعف آنها را شناسایی کرده اند.
کلینیک روانشناسی و مددکاری آوان – آیا تا به حال به شما گفته اند که “خیلی حساس” هستید؟ خوب، بسیار حساس بودن جنبه‌ای واقعی است! این بدان معنی است که شما به جزئیات پیرامون خود توجه بیشتری می کنید و عمیق تر از دیگران به ایده ها، احساسات و تجربیات فکر می کنید.
در واقع، یک کلمه بهتر برای “حساس” ممکن است “پاسخگو” باشد، زیرا بدن و ذهن شما بیشتر به دنیای اطراف واکنش نشان می دهد. افراد حساس بیشتر به دلشکستگی، درد و از دست دادن پاسخ نمی‌دهند، بلکه به زیبایی، ایده‌های جدید و شادی نیز پاسخ می‌دهند. ذهن حساس به اعماق می رود، جایی که دیگران فقط سطح را می نگرند.
افرادی که حساس هستند ویژگی های مشابهی دارند، مانند احساس استرس در محیط های شلوغ و داشتن دنیای عاطفی غنی. اما حساسیت هر کسی منحصر به فرد است. محققان دریافته اند که سه نوع مختلف حساسیت وجود دارد که افراد می توانند داشته باشند و برخی افراد ممکن است یک یا چند نوع از آنها را داشته باشند.
3 نوع مختلف حساسیت
دانستن اینکه کدام نوع (یا انواع) حساسیت را دارید، می تواند به شما در درک واکنش خود به موقعیت های مختلف کمک کند. در ادامه به سه نوع مختلف حساسیت می‌پردازیم:
1. شما «فوق حسگر» هستید (آستانه حسی پایین).
شما به اطلاعاتی که از طریق حواس خود دریافت می کنید، مانند مناظر، بوها، صداها و بافت ها حساس هستید. این نوع حساسیت از یک طرف تعیین می کند که چقدر با محیط خود هماهنگ هستید و از طرف دیگر چقدر سریع بیش از حد تحریک می شوید.
اگر هر یک از تمایلات زیر در مورد شما صدق کند، ممکن است فردی فوق العاده حساس باشید:
- شما تمایل به مشاهده و درک دارید و این کیفیت می تواند شما را در هر موقعیتی که نیاز به توجه به جزئیات دارد، مانند برنامه ریزی یک رویداد، تصحیح یا عیب یابی، به یک دارایی ارزشمند تبدیل کند.
- شما می دانید که برای بهبود یک محیط ناخوشایند چه چیزی باید تغییر کند. برای مثال، ممکن است متوجه شوید که یک اتاق خیلی سرد یا خیلی گرم است و پیشنهاد می‌کنید که ترموستات را برای راحتی بیشتر تنظیم کنید. یا ممکن است متوجه شدید که نور خیلی زیاد یا خیلی کم است و پیشنهاد می‌کنید روشنایی لامپ‌ها را تغییر دهید یا وسایل را جابجا کنید تا فضای دلپذیرتری ایجاد کنید.
- هنگامی که در یک مکان پر سر و صدا یا شلوغ، مانند یک رستوران پر سر و صدا، یک فروشگاه شلوغ، یا یک رویداد بزرگ هستید، به راحتی خسته می شوید یا احساس خستگی می کنید.
- بدن شما به دوزهای پایین کافئین، الکل، دارو یا موارد دیگر حساس است. حتی مقادیر کمی از آنها می تواند واکنش های شدیدی را در بدن شما ایجاد کند و شما ممکن است اثرات آنها را شدیدتر از سایر افراد احساس کنید.
- ممکن است با چیزهایی که می بینید، می شنوید یا لمس می کنید، احساس ناراحتی کنید. صداهای بلند مانند زنگ هشدار یا فریاد می تواند باعث ایجاد احساس اضطراب یا ناراحتی در شما شود. لباس ها یا بافت های خش می توانند باعث تحریک و حواس پرتی شما شوند. نورهای روشن یا خیره کننده می تواند چشمان شما را آزار دهد و باعث سردرد شود.
2. شما “فوق احساس” هستید (سهولت هیجان).
اگر فوق العاده احساساتی هستید، به راحتی به محرک های عاطفی، هم از درون خود و هم از سوی دیگران پاسخ می دهید. این نوع حساسیت اغلب با توانایی ذاتی در خواندن افراد همراه است، اما همچنین به این معنی است که ممکن است بر روی جزئیات استرس داشته باشید یا بیشتر با احساسات دردناک مبارزه کنید.
اگر رفتارها یا احساسات زیر را تجربه می‌کنید، ممکن است فردی فوق العاده احساسی باشید:
- شما احساسات را عمیقاً احساس می کنید و زندگی عاطفی غنی دارید.
- سطح بالایی از همدلی دارید که می تواند روابط شما را تقویت کند، ارتباطات شما را بهبود بخشد، هوش عاطفی شما را افزایش دهد و با دیگران اعتماد ایجاد کند.
- شما اغلب احساسات اطرافیانتان را جذب می کنید. وقتی یکی از نزدیکان شما ناراحت است یا استرس دارد، ممکن است شما نیز چنین احساسی داشته باشید، حتی اگر قبلاً احساس خوبی داشتید. این برای همه تا حدودی اتفاق می افتد زیرا احساسات مسری هستند. اما برای شما، قوی تر و مکررتر است.
- برای پردازش احساسات و تجربیات و شارژ مجدد انرژی خود به زمان استراحت زیادی نیاز دارید. لزوماً لازم نیست در این مدت تنها باشید، اما مهم است که در مکانی ساکت و آرام باشید در حالی که کارهایی آرام و آرامش بخش انجام می دهید – مانند خواندن کتاب، تماشای یک برنامه، یا استراحت در رختخواب.
- شما سخت تلاش می کنید تا اشتباه نکنید. برای مثال، ممکن است چندین بار کار خود را بررسی کنید تا از صحت آن اطمینان حاصل کنید یا زمان بیشتری را صرف تحقیق در مورد یک موضوع کنید تا مطمئن شوید که تمام اطلاعات صحیح است. اگر فکر کنید اشتباه کرده اید، ممکن است احساس ناراحتی یا اضطراب کنید.
- زمانی که کارهای زیادی برای انجام دادن در مدت زمان کوتاهی دارید، احساس استرس یا گیجی می کنید.
- شما به راحتی گرسنه می شوید (گرسنه + عصبانی).
- شما به درد فیزیکی بسیار حساس هستید (تحمل درد کمی دارید).
- شما به راحتی واکنش نشان می‌دهید (شما رفلکس وحشت بالایی دارید).
3. شما زیبایی شناس هستید (حساسیت زیبایی شناختی).
اگر شما یک زیبایی شناس هستید، به جزئیات محیط اطراف خود، به ویژه جزئیات هنری توجه زیادی می کنید. شما ارادت خاصی به هنر و زیبایی دارید.
علائمی که می تواند تعیین کند که شما زیبایی شناسی بالایی دارید عبارتند از:
- شما متوجه جزئیات هنری می شوید که ممکن است دیگران از دست بدهند. به عنوان مثال، ممکن است متوجه شوید که یک گل خاص در میان یک باغ شکوفا می شود.
- شما واقعاً از موسیقی، شعر، آثار هنری، رمان‌ها، فیلم‌ها، نمایش‌های تلویزیونی، صحنه‌های زیبا در طبیعت یا اتاقی با تزئینات زیبا لذت می‌برید و عمیقاً تحت تأثیر قرار می‌گیرید. به عنوان مثال، ممکن است با شنیدن یک آهنگ شاد بسیار خوشحال شوید یا در طول تماشای یک فیلم غمگین، گریه کنید.
- شما به شدت از رایحه ها یا طعم های لطیف لذت می‌برید.
- شما یک دنیای درونی غنی همراه با تخیل دارید. شاید دوست دارید داستان ها، شخصیت ها و موقعیت های مختلف را در ذهن خود تصور کنید. همچنین ممکن است در تصویر سازی ذهنی خوب باشید، این توانایی می تواند به شما کمک کند تا ایده ها و روش های جدیدی برای فکر کردن داشته باشید.
به یاد داشته باشید، حساسیت در ژن های شماست، اما تجربیات و تربیت شما نیز بر آن تاثیر می گذارد. این بدان معنی است که حساسیت یک ویژگی پیچیده است که از فردی به فرد دیگر متفاوت است، بنابراین شما ممکن است در یک، دو یا هر سه نوع حساسیت به درجات مختلف شناسایی شوید. درک حساسیت شما می‌تواند به شما کمک کند زندگی رضایت‌بخش‌تری داشته باشید و از نقاط قوت ناشی از آن استقبال کنید.
محمد امین مختاریان
مطالب مشابه: