دکتر محمدرضا مقدسی – تاب آوری و تروما هر دو متداول هستند تاب آوری در بین کسانی که تروما را تجربه میکنند واکنشی متداول است این نوع رفتار در سطوح دیگر نیز از جمله خانواده و سازمان هم صادق است هم از این جهت است که در ادبیات تحقیق عباراتی چون تاب آوری خانواده ؛ تاب اوری زوجین و یا تاب آوری سازمان و یا تاب آوری اجتماعی خلق و توسعه یافته اند
بهرحال پس از رویدادهای طبیعی یا وقایع انسان ساز مثل جنگ یا حوادت تروریستی شاهد توانایی تاب آوری بعنوان رفتاری متداول خواهیم بود که البته روی دیگر سکه تروما خواهد بود و اینگونه است که تاب آوری تروما شکل میگیرد.
تصور فرد از یک رویداد به عنوان عاملی تهدیدکننده برای خود یا دیگران میتواند در ساخت و تعریف تروما موثر باشد اگرچه از تروما تعاریف متعدد و متنوعی در اختیار است پس آنچه که میتواند برای فردی تروما تلقی شود ممکن است برای فرد دیگری حتی تجربه ای آسیب زا هم به حساب نیاید حتی اگر این افراد اعضای یک خانواده باشند و یک رویداد مشابه را به اتفاق تجربه کرده باشند.
درک این تفاوت در همدلی اجتماعی میتواند بسیار مهم باشد بالاخص برای آنها که در مشاغل دیگریار و امداد اجتماعی مشغول بکار هستند یا اینکه درمانگر و روانشناس هستند عوارض و نشانه های حوادث تروماتیک برای افراد کاملا متفاوت است.
موضوع قابل توجه دیگر آن است که استرس و نشانه های تروماتیک بودن یک حادثه می تواند بصورت فوری و آنی تجلی پیدا کرده و قابل مشاهده شوند یا اینکه با تاخیر و پس از گذشت مدتی ظاهر شده و ادامه پیدا کنند
خشونت فیزیکی ؛ تجاوز و شکنجه یا جنگ و حوادث تروریستی و رویدادهایی طبیعی مثل سیل و زلزله میتوانند بعنوان حوادثی تروماتیک عوارض ماندگاری بر جای بگذارند.
تاب آوری و تروما هر دو متداول هستند در واقع رفتار متداول در برابر تروما تاب آوری است که تروما نیز خود پدیده ای متداول است.
منطق تاب آوری توانایی است. تاب آوری توانایی ترمیم و بازسازی و رشد پس از آشفتگی و حوادث تروماتیک است این میتواند محور تمامی فعالیت ها و رویکردهای روانشناختی و اجتماعی در مواجهه موفق با تطیهر و درمان تروما باشد .
با مرور مختصری بر ادبیات تحقیق تاب آوری متوجه خواهیم شد چراغ امید به خانه تغییر و تاب آوری روشن است این معنا توسط یافته های نروسایکولوژی و مطالعات مغز پژوهان هم تایید شده است چنانچه مغز بتواند تغییر کند به یقین باور ها و هیجانات یا احساسات انسان هم توانایی تغییر و ترمیم دارند که آدمی توانایی ترمیم خود و اندیشه ها و یا عواطف جراحت دیده خود را دارد.
تاب آوری علاوه بر توسعه مهارتهای حمایت یابی و قدرت حل مساله امکان خودیاری و درمان خویشتن را نیز فراهم میکند.
اما در این میان مردان بنا بر کلیشه های فرهنگی و اجتماعی و مفهوم سنتی مردانگی کمتر به دنبال مراقبت های بهداشتی و خدمات سلامت روان هستند بررسی گزارشات نشان میدهد که زنان بیشتر به افسردگی و اضطراب دچار میشوند در حالیکه میدانیم که معمولا اختلالات مردان به علت عدم مراجعه تشخیص داده نشده و در محاسبات بحساب آورده نمیشوند چیزی که ممکن است نتایج را تغییر دهد .
اما چرا مردان کمتر به خدمات سلامت روان مراجعه میکنند شاید بتوان پاسخ این سوال را در الگوی سنتی { مرد قوی } پیدا کرد مردی که در برابر درد زانو نمیزند و گریه نمیکند و قدرتمند است مردی از جنس اساطیر و افسانه ها که ساکت و درمند وتنهاست و توانایی کتمان مسایل و مشکلات خودش را دارد این تصور از مفهوم مردانگی سنتی مردی است که توانایی تنهایی را دارد و غم استخوان سوز خویش را برزبان نخواهد آورد تصور باطلی که ممکن است مردان را با مشکلات و اختلالات روانشناختی جدی مواجهه کند.
مردانگی در این الگوی سنتی بمعنای هرگز ضعیف ظاهر نشدن است این الگو در وهله اول باعث انصراف مردان از حمایت یابی و دریافت خدمات بهداشتی و مراقبت های روانی و در مرحله بعدی جدی نگرفتن چالش های روانی مردان است .
با اینحال شاهد هستیم شمار مردان قدرتمندی که امروز مسایل و مشکلات روانی خود را جدی میگیرند و به دریافت مراقبت های روانی تمایل نشان میدهد رو به افزایش است و این نشان میدهد الگوی مرد معاصر در حال پذیرش و تجربه کردن تحولاتی است که میتواند لااقل در زمینه دسترسی به حمایت های روانی ومراقبت های بهداشتی مثبت تلقی شود .
مردان امروز شهامت و بلوغ صحبت کردن از روان دردهای خود را یافته اند مردان شهامت و شجاعت خود در به اشتراک گذاشتن دردهایشان را شناخته اند و این میتواند گام مهمی در دستیابی به خدمات حمایتی و ارتقای سلامت روانی اجتماعی مردان باشد .
آسیب پذیری و مشکلات عاطفی و روانی مردان نظر به جایگاه و نقشی که در سامانه ها و سیستم های اقتصادی و اجتماعی دنیا دارند بسیار نکته پر اهمیتی است و ما را متوجه این معنا میکند که دنیا به مردان سالم بیشتری نیاز دارد.
این واقعیت دارد که دنیا توسط مردان مدیریت میشود و از قرار مردان هم چالش و تنش بیشتری را تجربه میکنند و یا لااقل مشکلات مردانه از جنس متفاوتی هستند که به نظر میرسد خشن و بیرحمانه تر عمل میکنند موضوعاتی از این قبیل باعث شده که مردان بیشتر از زنان درگیر مواد مخدر و خودکشی هایخشن و منجر به مرگ باشند و اگر جایی آمار فراوانی زنان را نمایان ساخته علت آن میتواند عدم مراجعه مردان به خدمات بهداشتی و مراقبیت های سلامت روان باشد.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری ایران در خاتمه این مطلب اضافه میکند که دنیا به مردان سالم بیشتری نیاز دارد
تروما و تاب آوری مردان شایسته توجه بیش از اینهاست با اینکه میدانیم مردان درمقایسه با زنان در معرض مخاطرات شغلی و محیطی بیشتری هستند و اعتیاد و استرس و فرسودگی شغلی بیشتری را نشان میدهند حتی طلاق و تنهایی هم به مردان خسارت و آسیب بیشتری وارد میکند.
دکتر محمدرضا مقدسی، موسس خانه تاب آوری
مطالب مشابه: