تشخیص سوء استفاده عاطفی

نکات کلیدی این مطلب:

• تشخیص سوء استفاده عاطفی نسبت به آزار فیزیکی دشوارتر است.
• سوء استفاده عاطفی می تواند در طیف وسیعی از روابط رخ دهد، نه فقط در روابط عاشقانه.
• تاکتیک هایی مانند منزوی کردن، کنترل کردن و خودداری از محبت می تواند اعتماد به نفس و ارزش فرد قربانی را تضعیف کند.

کلینیک روانشناسی و مددکاری آوان – اثرات مخرب سوء استفاده عاطفی اغلب می تواند مورد توجه قرار نگیرد. برخلاف آزار جسمی، آزار عاطفی هیچ زخم قابل مشاهده ای بر جای نمی گذارد و تشخیص و رسیدگی به آن را سخت تر می کند.

با این حال، تأثیر آن می تواند به همان اندازه مضر باشد و بر عزت نفس، رفاه روانی و کیفیت کلی زندگی فرد تأثیر بگذارد.

سوء استفاده عاطفی به الگوی رفتاری اشاره دارد که هدف آن تضعیف ارزش، منزلت و ثبات عاطفی فرد است. این شامل اغوا، تحقیر، ارعاب و کنترل یک فرد توسط فرد دیگر است که باعث می شود قربانی احساس ناتوانی، انزوا و گرفتار شدن کند.

سوء استفاده عاطفی می تواند در انواع مختلف روابط از جمله روابط عاشقانه، دوستی، ارتباطات خانوادگی یا حتی در محیط های شغلی رخ دهد.

در زیر اشکال رایج سوء استفاده عاطفی آورده شده است:

• آزار کلامی و روانی: این شامل انتقاد مداوم، توهین، تحقیر و حملات لفظی است که قصد دارد عزت نفس قربانی را پایین بیاورد. این ممکن است شامل سمپاشی ذهنی باشد، که شامل عمل دستکاری درک دیگران از واقعیت است تا آنها به سلامت عقل یا قضاوت خود شک کنند.
• انزوا: سوء استفاده‌کنندگان عاطفی اغلب قربانیان خود را از دوستان، خانواده و شبکه‌های حمایتی جدا می‌کنند و به قربانیان احساس وابستگی و آسیب‌پذیری می‌دهند. آنها ممکن است محدودیت هایی را در تعاملات اجتماعی اعمال کنند، کانال های ارتباطی را کنترل کنند، یا محیطی از ترس و نظارت ایجاد کنند.
• سمپاشی ذهنی و کنترل: سوء استفاده کنندگان عاطفی از تاکتیک های دستکاری برای به دست آوردن کنترل بر قربانیان خود استفاده می کنند. این می تواند شامل احساس گناه، بازی های فکری، باج گیری عاطفی یا سوء استفاده از آسیب پذیری ها باشد. سوء استفاده کننده ممکن است از تاکتیک هایی مانند تهدید، اولتیماتوم یا اجبار برای حفظ قدرت و سلطه استفاده کند.
• خودداری از محبت و حمایت: سوء استفاده کنندگان عاطفی ممکن است از عشق، محبت یا حمایت عاطفی به عنوان ابزاری برای تنبیه یا کنترل خودداری کنند. آنها با ایجاد فضایی از عدم اطمینان و غیرقابل پیش بینی، قربانی را در نگرانی نگه می دارند و از نظر عاطفی فرد را به تایید خودشان وابسته می کنند.

شناسایی سوء استفاده عاطفی می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا اغلب به تدریج و به صورت نامحسوس رخ می دهد. علائم زیر ممکن است نشان دهنده وجود سوء استفاده عاطفی باشد:

• انتقاد و توهین مداوم.
• احساس ترس از بیان عقاید یا تصمیم گیری بدون درخواست تایید.
• انزوا از دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایتی.
• تغییرات شدید در عزت نفس، اعتماد به نفس، یا رفاه عاطفی.
• احساس تحت کنترل بودن یا راه رفتن روی پوسته تخم مرغ در اطراف یک فرد خاص.
• احساس گناه یا شرم مداوم برای چیزهایی که خارج از کنترل شما هستند.
• کناره گیری عاطفی یا احساس بی حسی عاطفی.
• احساس گرفتار شدن در یک رابطه یا موقعیت.

اگر مشکوک هستید که قربانی آزار عاطفی هستید، بسیار مهم است که اقداماتی را برای محافظت از خود انجام دهید و به دنبال حمایت باشید. در ادامه مراحلی در خصوص جلوگیری از آزار عاطفی آورده شده است.

آزار را بشناسید: اذعان کنید که در حال تجربه آزار عاطفی هستید و این تقصیر شما نیست. خود را در مورد الگوهای سوء استفاده عاطفی آموزش دهید و درک کنید که شایسته است با شما با احترام و وقار رفتار شود.

به دنبال پشتیبانی باشید: با یک دوست قابل اعتماد، عضو خانواده یا مشاور تماس بگیرید که می تواند فضای امنی را برای شما فراهم کند تا تجربیات خود را به اشتراک بگذارید. شبکه های حمایتی می توانند راهنمایی، اعتبارسنجی و منابعی را برای بازیابی ارائه دهند.

مرزها را تعیین کنید: مرزهای واضحی را با سوء استفاده کننده تعیین کنید و نیازهای خود را قاطعانه در میان بگذارید. برای مقاومت آماده باشید، زیرا سوء استفاده‌کنندگان عاطفی ممکن است در برابر هرگونه تلاش برای تغییر پویایی قدرت مقاومت کنند. (پیشنهاد می‌شود مقاله چگونه مرز بندی سالمی ایجاد کنیم؟ را مطالعه کنید.)

بر خودمراقبتی تمرکز کنید: فعالیت‌های خودمراقبتی را که سلامت جسمی، عاطفی و روانی شما را ارتقا می‌دهند، در اولویت قرار دهید. در فعالیت هایی شرکت کنید که به شما شادی می بخشند، شفقت به خود را تمرین کنید، و به دنبال مشاوره حرفه ای برای کمک به سفر بهبودی خود باشید.

کمک حرفه ای را در نظر بگیرید: اگر سوء استفاده عاطفی ادامه یافت یا تشدید شد، به دنبال کمک از مشاوران حرفه ای، درمانگران، یا گروه های حمایتی متخصص در تروما و سوء استفاده باشید. (برای آشنایی با درمانگران کلینیک آوان کلیک کنید.)

سوءرفتار عاطفی شکلی پنهان از بدرفتاری است که می تواند اثرات شدید و ماندگاری بر رفاه فرد داشته باشد. قربانیان آزار عاطفی با شناخت نشانه ها، جستجوی حمایت و اولویت دادن به مراقبت از خود، می توانند از چرخه رهایی یافته و مسیر بهبودی و رشد شخصی را در پیش بگیرند.

به یاد داشته باشید، شما تنها نیستید و امید به آینده ای روشن تر فراتر از سایه های سوء استفاده عاطفی وجود دارد.

محمد امین مختاریان

مطالب مشابه:

• 6 نشانه طرحواره بی اعتمادی و سوءاستفاده
• چرا در برقراری رابطه عاطفی شکست می‌خورم؟
• آیا نیازهای عاطفی خود را نادیده می‌گیرید؟
• غفلت عاطفی و احساس گناه؛ جفتی ناخوشایند.
• تشخیص عدم بلوغ عاطفی در شخصیت های ناسازگار
• چگونه اختلال شخصیت خودشیفته را در همسر خود تشخیص دهیم؟
• آیا فرد مبتلا به «اختلال شخصیت مرزی» یا «اختلال شخصیت خودشیفته» می تواند تغییر کند؟