آشنایی با اختلال پارانوئید ، علل ، علائم و روش درمان

اختلال پارانوئید که از آن تحت عنوان بیماری پارانویا نیز یاد می شود، یک اختلال شخصیتی است که افراد زیادی را درگیر خود می کند. می دانید اختلال شخصیتی یعنی چه؟

آشنایی با مفهوم اختلال شخصیتی و انواع آن

منظور از اختلال شخصیتی نوع اختلال است که روان فرد را درگیر کرده و موجب می شود الگوی فکر، عملکرد و رفتار او ناسالم گردد. افرادی که به این نوع اختلال دچار می شوند، از درک دیگران عاجزند و قدرت همزاد پنداری با آن ها را ندارند. این موضوع سبب درگیری این گروه از افراد با محدودیت ها و دردسرهای جدی در روابط و فعالیت های اجتماعی می شود. مثلا این که این افراد نمی توانند همچون هم نوعان خود تحصیل کنند، کار کنند، ازدواج کنند و مانند یک فرد عادی در جامعه یک زندگی معمولی داشته باشند.

جالب و در عین حال لازم است بدانید که اختلال شخصیتی انواع متعدد و متنوعی داشته و معمولا در سال های نوجوانی یا ابتدای بزرگسالی ظهور پیدا می کند. هرچه سن فرد بیشتر شده و به میانسالی نزدیک تر می شود، شدت اختلال به مرور کاهش پیدا می کند. البته تنها برخی از اختلالات با افزایش سن رو به کاهش می گذارند، نه همه آن ها!

نکته جالب توجه در مورد افراد مبتلا به اختلال شخصیتی این است که اکثر قریب به اتفاق این افراد متوجه نمی شوند که به یک بیماری روانی دچار شده اند. می دانید چرا؟!

چون آن ها طرز تفکر و رفتار خود را طبیعی پنداشته و احساس می کنند رفتار و کردار دیگران غیر عادی است. از همین رو به سرزنش آن ها روی می آورند!

مطالعه بیشتر : مشاوره فردی چیست ؟ و به شما چه کمکی کی کند

انواع اختلال شخصیتی

اختلالات شخصیتی را با توجه به علائم و ویژگی هایشان به سه دسته کلی تقسیم بندی می کنند. دسته اول افرادی را شامل می شود که طرز رفتار و طرز تفکر آن ها بسیار عجیب و غیر معمولی به نظر می رسد. سه اختلال زیر را در دسته نخست اختلالات شخصیتی دسته بندی می کنند:

• اختلال پارانوئید
• اختلال اسکیزوئید
• اختلال اسکیزوتایپی

دسته دوم افرادی را شامل می شود که رفتار یا تفکر آن ها نمایشی است. این افراد بیش از اندازه عاطفی و یا بیش از حد غیر قابل پیش بینی هستند. اختلالات زیر به این دسته از اختلالات شخصیتی تعلق دارند:

• اختلال شخصیت ضد اجتماعی
• شخصیت مرزی
• شخصیت نمایشی
• شخصیت خود شیفته

دسته سوم شامل افرادی است که شیوه رفتار یا طرز تفکرشان بسیار دلهره آور است. اختلالات زیر در این دسته از اختلالات شخصیتی قرار می گیرند:

• شخصیت اجتنابی
• شخصیت وابسته
• شخصیت وسواسی

 حال که با مفهوم اختلال شخصیتی و انواع آن آشناشدیم، زمان آن فرا رسیده است که به بحث درباره اختلال پارانوئید و بررسی علل، علائم و روش های درمان آن بپردازیم.

اختلال پارانوئید چگونه اختلالی است؟

همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، اختلال پارانوئید در دسته اول اختلالات شخصیتی قرار می گیرد. افرادی که از ابتلا به پارانویا رنج می برند، شخصیتی عجیب و غیر عادی دارند و به شدت شکاک و بدگمان هستند. این دسته از افراد رفتار و گفتار دیگران را با شک و تردید تفسیر می کنند و معتقدند که آن ها کاسه ای زیر نیم کاسه دارند!

افراد مبتلا به اختلال پارانوئید همواره احساس می کنند که دیگران با رفتارهایشان قصد تهدید، تحقیر و آسیب رساندن به آن ها را دارند. از همین رو نمی توانند به کسی اعتماد کنند. آن ها حتی از ساده ترین و معمولی ترین حرف ها و رفتارها هم برداشت شخصی و غلط می کنند. به همین دلیل خیلی زود رنجیده خاطر و خشمگین شده و این احساس آزار دهنده را تا مدت ها درون خود نگه می دارند و پرورش می دهند.

افرادی که با اختلال شخصیتی پارانوئید دست و پنجه نرم می کنند، فاقد توانایی اعتراف و پذیرش احساس منفی ای که به دیگران دارند، هستند. آن ها مدام احساس می کنند که مورد سوء استفاده و خیانت قرار می گیرند. حتی اگر به این دسته از افراد ثابت کنید که فردی قابل اعتماد هستید، بی فایده است. چرا که آن ها تحت هیچ شرایطی به شما اعتماد ندارند.

خدمات نوین از مجموعه ما بخواهید : روانکاو آنلاین

نخستین نشانه های ابتلای فرد به اختلال پارانوئید در اوایل بزرگسالی نمود پیدا می کنند. بدگمانی، سوء ظن غیر قابل اثبات، سوء تعبیر از رفتار و نیت دیگران، بی اعتمادی مداوم و… اولین نشانه هایی هستند که زنگ خطر ابتلا به این اختلال شخصیتی آزار دهنده را به صدا در می آورند.

علل اختلال پارانوئید

شاید با خودتان بگویید چه می شود که فرد به اختلال پارانوئید مبتلا می شود؟ آیا علل خاصی وجود دارند که می توانند این موضوع را تحت الشعاع قرار دهند؟

علیرغم تلاش ها و مطالعات بسیاری که در این زمینه صورت پذیرفته، علت اصلی ابتلا به این اختلال شخصیتی هنوز مشخص نیست. با این حال بسیاری از محققان و روانشناسان بر این باورند که ترکیب عوامل ژنتیکی و روانشناختی تاثیر بسیاری در بروز این عارضه دارند. به عقیده این محققان تجارب دردناک جسمی و عاطفی در دروان کودکی می توانند زمینه ساز ابتلا به پارانوئید در دوران نوجوانی یا ابتدای بزرگسالی باشند.

مطالعه بیشتر : درمان افسردگی

گاهی پدران و مادران با عصبانیت های بی دلیل یا حمایت های بیش از اندازه از کودک خود موجب ایجاد حس نا امنی عمیقی در وجود او می شوند. این موضوع می تواند کودک را مستعد ابتلا به اختلال پارانوئید در سنین بزرگسالی کند.

علائم

پیش از پرداختن به معرفی علائم اختلال پارانوئید باید به این نکته توجه داشته باشید که همه این نشانه ها در یک فرد دیده نمی شوند. یعنی قرار نیست فرد مبتلا همه این علائم را با هم داشته باشد تا ابتلای او به این اختلال تایید شود. وجود چند علامت نیز حاکی از وجود این اختلال شخصیتی خواهد بود.

• فرد مبتلا به اختلال پارانوئید همواره احساس می کند دیگران قصد دارند از او سوء استفاده کنند یا او را فریب بدهند.
• فرد مبتلا به این اختلال شخصیتی نسبت به تعهد و وفاداری اطرافیان مشکوک است.
• فردی که از ابتلا به این اختلال شخصیتی رنج می برد، مسائل شخصی زندگی اش را با دیگران در میان نمی گذارد. چرا که فکر می کند آن ها از این اطلاعات بر علیه اش استفاده می کنند.
• چنین فردی به دیگران اعتماد ندارد.
• فرد مبتلا به بیماری پارانویا به هیچ وجه اطرافیانش را نمی بخشد. او از دیگران کینه به دل می گیرد و این کینه را سالیان سال در دلش نگه داشته و پرورش می دهد!
• این افراد بسیار کینه توز و حساس هستند و هیچ انتقادی را قبول نمی کنند.
• افراد مبتلا به اختلال پارانوئید اغلب با خشم و عصبانیت نسبت به یک موضوع واکنش نشان می دهند. آن ها هر چیزی را بدون درنگ و خیلی سریع تلافی می کنند.
• افرادی که با اختلال پارانوئید دست و پنجه نرم می کنند، فکر می کنند دیگران می خواهند به شخصیت آن‌ها حمله کرده و آنان را تخریب و تحقیر کنند.
• این دسته از افراد بدون هیچ دلیل و مدرک خاصی به شریک عاطفی خود شک کرده و او را خیانتکار تلقی می کنند.

این رشته سر دراز دارد…

• افرادی که درگیر اختلال پارانوئید هستند، حتی از نگاه های تصادفی و بی معنای دیگران بر آشفته می شوند.
• چنین افرادی با اطرافیان خود خیلی سرد برخورد کرده و تمام تلاششان را می کنند که فاصله خود را با آن ها حفظ نمایند.
• این افراد دارای شخصیتی کنترل کننده هستند و اغلب به دیگران حسادت می کنند.
• افراد مبتلا به اختلال پارانوئید احساس می کنند همیشه حق با خودشان است. آن ها خودشان را مسئول وقوع هیچ مشکلی نمی دانند و همواره معتقدند که اشتباه از دیگران است.
• چنین افرادی به هیچ عنوان نمی توانند آرام باشند. برخورد مبتلایان به این اختلال شخصیتی با اطرافیان خشونت آمیز است.
• این افراد به شدت دعوایی هستند و با کوچکترین حرفی بحث و جدلی بزرگ راه می اندازند.

میزان شیوع و عوارض و مشکلات اختلال پارانوئید

شاید برایتان جالب باشد بدانید که این اختلال حدود 5/0 تا 5/2 درصد کل جمعیت را درگیر خود می کند. جالب تر این که ابتلا به این اختلال در بین مردان شایع تر از زنان بوده و افرادی که در میان خویشاوندان خود سابقه ابتلا به اختلال اسکیزوفرنی دارند، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به این بیماری روانی هستند.

نحوه تفکر و رفتار شخصیت پارانوئید به گونه ای است که به تدریج توانایی خود را در حفظ ارتباطات اجتماعی از دست می دهد. مسلم است که چنین افرادی نمی توانند عملکرد خوب و قابل قبولی را در محل کار، تحصیل و در اجتماع از خود به نمایش بگذارند. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که این افراد خیلی زود درگیر دعواهای حقوقی می شوند و از آن جا که علاقه زیادی به مجازات دیگران دارند، مرتب مشغول شکایت کردن هستند! از جمله مهم ترین خطراتی که افراد مبتلا به اختلال پارانوئید را تهدید می کنند، می توان به از دست دادن شغل، از هم پاشیدن خانواده، عدم امکان ادامه تحصیل و… اشاره کرد.

درمان اختلال پارانوئید

بگذارید خیلی ساده و صریح بگوییم؛ عدم درمان این بیماری روانی می تواند عواقب فاجعه باری رقم بزند. از همین رو تلاش همه جانبه برای بهبود آن الزامی است. گفتنی است که خودیاری و کمک خانواده نقش به سزایی در پیشرفت روند درمان این بیماری خواهد داشت.

برای درمان با کلیک روانشناسی آوان در ارتباط باشید واتس اپ : 09900064001

دارو درمانی

شاید برایتان جالب باشد بدانید که استفاده از دارو موجب افزایش سوء ظن و بدگمانی در افراد مبتلا به اختلال پارانوئید می شود. علاوه بر این، امکان ترک دارو توسط این بیماران بسیار زیاد است. از همین رو پیشنهاد می شود که تا حد امکان از دارو درمانی پرهیز شده و روان درمانی به آن ترجیح داده شود. مگر در مواردی که شرایط خاصی همچون اضطراب یا توهم زندگی عادی فرد را مختل نموده و او را با مشکل مواجه کنند.

روان درمانی

روان درمانی بهترین و موفق ترین روش درمانی برای رهایی از چنگال تیز اختلال پارانوئید است. روان درمانی می تواند موجب کنترل شک و سوء ظن در این افراد شده و آن ها را به زندگی عادی برگرداند. البته باید این نکته را هم در نظر داشته باشید که درمان مبتلایان به اختلال شخصیتی پارانوئید بسیار دشوارتر از تصورات ما است. چرا که ممکن است فرد مبتلا حتی به درمانگر خود شک کرده و احساس کند که او قصد فریبش را دارد! بنابراین لازم است که اعتمادی هرچند اندک میان پزشک و بیمار شکل بگیرد و حفظ شود. بدین ترتیب پزشک می تواند با صرف صبر، حوصله و دقت بسیار درمان بیمار را آغاز کند.

لازم به ذکر است که عدم درمان به موقع یا درمان ناقص این بیماری می تواند وضعیت را از آنچه که هست، بدتر کند. اگر بیماری مزمن شود، آینده فرد را درگیر خواهد کرد. پس پشت گوش انداختن این موضوع مهم می تواند به قیمت آینده و زندگی فرد تمام شود!

برای مشاوره و درمان با کلیک روانشناسی آوان در ارتباط باشید: 09900064001