آیا گوش دادن به موسیقی شما را باهوش تر می کند؟

نکات کلیدی این مطلب:

• گوش دادن به موسیقی شما را باهوش تر نمی کند، اما گوش دادن به موسیقی می تواند زوال شناختی را کاهش دهد.
• نواختن یکی از آلات موسیقی به طور معمول می تواند حجم بافت مغز را افزایش دهد و مهارت های شناختی مانند حافظه بصری را بهبود بخشد.
• این مزایا زمانی که آموزش موسیقی در سنین پایین شروع می شود قوی تر است. با این حال، زمانی که سازها در بزرگسالی آموخته می شوند همچنان می توانند مزایای قابل توجهی را داشته باشند.

کلینیک روانشناسی و مددکاری آوان – حدود 30 سال پیش، راوشر (Rauscher) و همکارانش مطالعه‌ای روی کودکان انجام دادند و نتیجه آن را در مجله معتبر نیچر (Nature) منتشر کردند و نشان دادند که فقط گوش دادن به موتزارت می‌تواند توانایی‌های شناختی کودک را افزایش دهد. اگرچه محققان دیگر بعداً این نتایج را (البته با تأثیرات بسیار کمتر) در کودکان و بزرگسالان تکرار کردند، اما امروزه اجماع دانشمندان علوم اعصاب این است که گوش دادن به موتزارت یا سایر موسیقی‌های کلاسیک، عملکرد را نه با رشد مغز بلکه با بالا بردن موقت برانگیختگی شما بهبود می‌بخشد تا خلق و خوی و عملکرد بهتری داشته باشید. بنابراین، اثر موتزارت در واقع تنها نمونه‌ای از تأثیر شناخته شده برانگیختگی بر عملکرد است.

با این حال، اخیراً برخی از محققان شروع به بررسی مجدد فواید گوش دادن به موسیقی کرده اند. البته نه در کودکان، بلکه در بیماران مبتلا به زوال عقل.

بررسی نتایج 24 مطالعه مختلف به این نتیجه رسید که قرار دادن بیماران آلزایمر در معرض موسیقی به ویژه موسیقی آشنا، هم خلق و هم حافظه را در بیماران زوال عقل بهبود می بخشد. دانشمندان درگیر در این تحقیق فرض می کنند که خاطرات موسیقی اغلب در بیماران زوال عقل حفظ می شود و فعال کردن آن خاطرات می تواند به دسترسی به خاطرات مرتبط کمک کند. این یافته ها در مطالعه ای که در سال 2021 که توسط دکتر مایکل تاوت (Michael Thaut) در دانشگاه تورنتو و در مجله بیماری آلزایمر منتشر شد، تکرار و گسترش یافتند.

آیا نواختن آلات موسیقی شما را باهوش تر می کند؟

از تحقیقات بالا می‌توان نتیجه گرفت که گوش دادن به موسیقی لزوماً شما را باهوش‌تر نمی‌کند، بلکه می‌تواند خلق و خوی و برانگیختگی شما را بالا ببرد و به شما کمک کند موقتاً عملکرد بهتری داشته باشید و حتی در آینده زوال شناختی را کاهش دهید.

اما در مورد نواختن یکی از آلات موسیقی در مقابل گوش دادن به موسیقی چطور؟ در اینجا تحقیقات در مورد اثرات مثبت شناختی بلندمدت موسیقی بسیار قانع‌کننده‌تر است.

در مقاله ای که توسط رودریگز (Rodrigues) منتشر شد، مشخص شد که یادگیری نواختن یک آلت موسیقی و سپس تمرین آن ساز، می‌تواند بخش‌هایی از مغز شما را که با درک و نواختن موسیقی مرتبط است رشد دهد (پینه، مخچه، هیپوکامپ، نئوکورتکس تمپورال). نواختن ساز هرچه زودتر شروع شود، این فواید نیز بیشتر می‌شوند. همچنین افزایش بافت مغز حتی در نوازندگانی که نواختن ساز را تا بزرگسالی شروع نکرده‌اند، مشاهده شده است.

رودریگز در ادامه خاطرنشان می‌کند که مطالعات متعدد نشان می‌دهد که تغییرات فیزیکی در مغز دارای اهمیت عملکردی است، به طوری که نوازندگان آموزش‌دیده عملکرد بالایی نسبت به غیر موسیقی‌دانان در کارهای شناختی مانند پردازش دیداری، محیطی و حافظه بصری از خود نشان می‌دهند.

البته، تعیین اینکه آیا نوازندگان باهوش‌تر به دنیا می‌آیند یا با تمرین باهوش‌تر می‌شوند؟ ساده نیست، اما مطالعات طولی (شامل آزمایش‌های قبل و بعد از مطالعات بر روی افراد داوطلب) توسط دکتر لوتز یانکه (Lutz Jancke ) در دانشگاه زوریخ از این ایده حمایت می کند که تغییرات مغزی و شناختی مرتبط با نواختن یک ساز می تواند اکتسابی در مقابل ارثی باشد.

مغز شما مانند ماهیچه های شماست

مطالعات فوق قویاً نشان می دهد که می توانید با نواختن منظم یک آلت موسیقی مغز خود را رشد دهید، مهارت های شناختی را بهبود بخشید و زوال شناختی را به تاخیر بیندازید. اما، اگر واقعاً انگیزه دارید که مغز و مهارت های شناختی خود را تقویت کنید، طیف وسیعی از مطالعات در مورد انعطاف پذیری مغز، که توسط دکتر لارنس کاتز (Lawrence Katz ) در کتاب مغز خود را زنده نگه دارید، خلاصه شده است، نشان می دهد که نباید به یک ابزار بچسبید و باید مدام نواختن سازهای ناآشنا را به خود بیاموزید تا مغز خود را در معرض تازگی دائمی قرار دهید.

به گفته دکتر کاتز، مغز شما مانند ماهیچه های شماست. یعنی اگر تمرینات با وزنه را با بارهای ثابت انجام دهید، ماهیچه های شما تا یک نقطه خاص رشد می کنند، سپس قدرت گرفتن متوقف می شود. درست مانند ماهیچه های خود، اگر می خواهید به رشد مغز خود ادامه دهید، باید به طور مداوم آن را با کارهای جدید یا دشوارتر به چالش بکشید.

این را می دانیم که انجام این کار ها به نظر آسان نمی آید. اما ما نمی‌توانیم در حین خروج از مناطق امن خود برای تکامل بیشتر دچار چالش نشویم؟

محمد امین مختاریان

مطالب مرتبط:

موسیقی و اکسی توسین

ما چگونه موسیقی را تجربه می کنیم

گوش دادن به موسیقی در هنگام رابطه جنسی