کلینیک روانشناسی و مددکاری آوان – نظریه دلبستگی که ابتدا توسط جان بولبی (John Bowlby) در دهه 1950 ایجاد شد، معتقد است که پیوندهای ایجاد شده بین کودکان و مراقبان اصلی آنها تأثیرات عمیقی بر رشد عاطفی و روابط آینده آنها دارد. تعاملات اولیه سبک دلبستگی افراد را شکل می دهد، مفهومی که بعداً توسط محققان مری اینسورث (Mary Ainsworth) و بعداً سیندی هازان (Cindy Hazan) و فیلیپ شیور (Phillip Shaver) گسترش یافت و شامل روابط بزرگسالان، به ویژه روابط عاشقانه شد. درک سبک دلبستگی خود و شریک زندگی می تواند دیدگاه های روشنی در مورد پویایی شراکت های طولانی مدت عاشقانه ارائه دهد.
چهار سبک دلبستگی
نظریه دلبستگی بر اساس رفتارها و نگرش افراد نسبت به روابط، چهار سبک اصلی را شناسایی می کند:
- دلبستگی ایمن: با دید مثبت نسبت به خود و دیگران، افراد دارای سبک دلبستگی ایمن با صمیمیت و استقلال راحت هستند. آنها تمایل به داشتن روابط پایدار و رضایت بخش دارند.
- دلبستگی مضطرب: افراد با سبک دلبستگی مضطرب به دنبال سطوح بالایی از صمیمیت، تایید و پاسخگویی از طرف شریک زندگی خود هستند و اغلب در مورد روابط خود احساس ناامنی می کنند.
- دلبستگی اجتنابی: افرادی که سبک دلبستگی اجتنابی دارند، اتکا به خود را در اولویت قرار می دهند و اغلب نسبت به نزدیک شدن به دیگران بی تفاوت به نظر می رسند.
- دلبستگی آشفته: افراد با این سبک دلبستگی تمایل به صمیمیت دارند، اما از آسیب دیدن می ترسند، که منجر به احساسات متفاوت در مورد روابط می شود.
تاثیر سبک دلبستگی بر روابط عاشقانه بلند مدت
افراد با سبک دلبستگی ایمن تمایل به داشتن روابط رضایت بخش تر و پایدارتر دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که دلبستگی ایمن رضایت بیشتری را در روابط عاشقانه پیش‌بینی می‌کند و تأثیر آن را به توانایی افراد برای جستجو و ارائه حمایت مؤثر، ارتباط آشکار و مذاکره سازنده در تعارضات نسبت می‌دهد.
برعکس، سبک های دلبستگی مضطرب و اجتنابی اغلب با چالش های رابطه مرتبط هستند. نیاز افراد مضطرب به اطمینان می‌تواند شراکت‌ها را تحت فشار قرار دهد و منجر به چرخه‌های وابستگی و دوری شود. در این میان، بی میلی افراد اجتنابی به نزدیک شدن می تواند باعث ایجاد فاصله عاطفی شود. هر دو سبک دلبستگی مضطرب و اجتنابی با رضایت کمتری از رابطه مرتبط هستند که ناشی از مشکلات در برقراری ارتباط و بیان عاطفی است. (پیشنهاد می‌شود مطلب چرا افراد با دلبستگی مضطرب و اجتنابی یکدیگر را جذب می کنند را مطالعه کنید.)
دلبستگی بی نظم، الگویی که با ناهماهنگی و غیرقابل پیش بینی بودن در روابط مشخص می شود، می تواند بر شراکت های عاشقانه نیز تأثیر بگذارد. افراد دارای دلبستگی ناسازگار اغلب در مورد صمیمیت دچار سردرگمی و دوگانگی می شوند و بین میل به نزدیکی و ترس از آن در نوسان هستند. این سبک دلبستگی می‌تواند منجر به روابط متلاطم و بی‌ثبات شود، زیرا شرکا برای درک و پیش‌بینی نیازها و رفتارهای یکدیگر تلاش می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که دلبستگی سازمان‌یافته با افزایش تعارض رابطه‌ای، فقدان انسجام و مشکل در حفظ روابط بلندمدت به دلیل رفتارهای نامنظم و اغلب متناقض مرتبط است.
علی‌رغم چالش‌های ارائه شده توسط سبک‌های دلبستگی ناایمن، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد افراد می‌توانند رشد و تغییر در الگوهای دلبستگی خود را از طریق روابط حمایتی بهبود بخشند. تجارب مثبت در رابطه می تواند به افراد مضطرب و اجتنابی کمک کند تا امنیت بیشتری کسب کنند و همچنین رضایت و ثبات رابطه را بهبود بخشند. به عنوان مثال، پاسخگویی و حمایت مداوم یک شریک به یک فرد مضطرب کمک می کند تا احساس ارزشمندی و امنیت بیشتری داشته باشد. در مقابل، یک فرد اجتنابی ممکن است به تدریج یاد بگیرد که اعتماد کند و از نظر احساسی باز شود.
اگرچه تجربیات اولیه و سبک‌های دلبستگی ناشی از آن نقش مهمی در شکل‌دهی رویکرد ما به روابط دارند، اما سرنوشت ما را تعیین نمی‌کنند. انسان‌ها به‌طور قابل‌توجهی سازگار هستند و با تلاش آگاهانه و تمایل به درک خود و شریک زندگی‌مان، می‌توان به سمت رفتارهای دلبستگی ایمن‌تر تکامل یافت. (پیشنهاد می‌شود مطلب شکستن چرخه روابط ناکارآمد و سمی را مطالعه کنید.)
پیمایش پیچیدگی‌های سبک‌های دلبستگی
ارتباط موثر نقش مهمی در پیمایش پیچیدگی‌های سبک‌های دلبستگی در روابط ایفا می‌کند و به عنوان پلی برای تقویت ارتباطات ایمن و سالم عمل می‌کند. با ارائه حمایت مداوم و اطمینان خاطر، افراد با دلبستگی ایمن می توانند به شریک مضطرب کمک کنند تا احساس امنیت بیشتری کند و در نتیجه ناامنی های زمینه ای را کاهش دهند. به همین ترتیب، کسانی که شرکای اجتنابی دارند می توانند با احترام به استقلال شریک زندگی خود حس گشودگی را در خود پرورش دهند، در حالی که به طور همزمان توسعه تدریجی صمیمیت را تشویق می کنند.
در زیر ده استراتژی خاص وجود دارد که افراد می توانند برای حل چالش های دلبستگی و تقویت روابط عاشقانه خود از آنها استفاده کنند:
- بازتاب خود: با درون نگری شروع کنید تا سبک دلبستگی و ریشه های آن را درک کنید. تصدیق اینکه چگونه تجربیات اولیه شما بر رفتارهای فعلی رابطه شما تأثیر می گذارد، اولین گام به سمت تغییر است.
- به دنبال درمان باشید: راهنمایی های حرفه ای از یک درمانگر، به ویژه درمانگر متخصص در تئوری دلبستگی، می تواند راهبردهای شخصی را برای کار بر روی مسائل دلبستگی و ایجاد الگوهای رابطه سالم تر ارائه دهد.
- مهارت های ارتباطی: تکنیک های ارتباط موثر را یاد بگیرید و تمرین کنید. اینکه بتوانید نیازها، ترس‌ها و خواسته‌های خود را آشکارا و سازنده بیان کنید، می‌تواند به پر کردن شکاف‌ها با شریک زندگی‌تان کمک کند.
- خود را آموزش دهید: کتاب ها و مقالاتی در مورد تئوری دلبستگی بخوانید تا درک عمیق تری از نحوه تأثیر سبک های دلبستگی بر روابط به دست آورید. دانش قدرت است و درک این نظریه می تواند بینش هایی را در مورد رفتارها و نیازهای شما ارائه دهد.
- هوش عاطفی ایجاد کنید: روی آگاهی بیشتر از احساسات خود و شریک زندگی خود کار کنید. هوش عاطفی می تواند به شما کمک کند به جای واکنش تکانشی به موقعیت ها با تفکر بیشتر پاسخ دهید.
- آسیب پذیری را تمرین کنید: به خودتان اجازه دهید که در مقابل شریک زندگی خود آسیب پذیر باشید و ترس ها، ناامیدی ها و ناامنی های خود را به اشتراک بگذارید. این گشودگی می تواند نزدیکی و اعتماد را تقویت کند.
- مرزها را تعیین کنید: یاد بگیرید که در رابطه خود مرزهای سالمی را تعیین کرده و به آنها احترام بگذارید. مرزها به شما کمک می‌کنند تا نیازها و محدودیت‌های خود را بیان کنید و مشارکت محترمانه و حمایتی را تقویت کنید.
- توسعه استقلال: دوستی ها و علایق خود را خارج از رابطه پرورش دهید. سطح سالم استقلال برای یک رابطه متعادل حیاتی است و فشار را کاهش می دهد.
- به نیازهای خود پاسخ دهید: مراقبت از خود را تمرین کنید و نیازهای خود را چه از نظر احساسی و چه از نظر جسمی برطرف کنید. هماهنگ بودن با خودتان به شما کمک می کند تا در روابط مثبت تری مشارکت کنید.
- صبر و پشتکار: غلبه بر مشکلات دلبستگی فرآیندی است که نیاز به زمان و صبر دارد. پیروزی های کوچک را قدر بدانید و به بهبود پویایی روابط خود متعهد بمانید.
غلبه بر موانع دلبستگی
تئوری دلبستگی، با بینش غنی خود در مورد پیوندهای عاطفی که اولین ارتباطات ما را شکل می دهد، یک لنز انتقادی ارائه می دهد که از طریق آن می توان پیچیدگی های شراکت های عاشقانه طولانی مدت را مشاهده کرد. مایا آنجلو (Maya Angelou)، با درک ماهیت غلبه بر چالش‌های دلبستگی در روابط، نوشت: “عشق هیچ مانعی نمی‌شناسد. از موانع می‌پرد، از نرده‌ها می‌پرد، به دیوارها نفوذ می‌کند تا با کوله باری از امید به مقصد برسد.” زوج‌ها می‌توانند از محدودیت‌های تحمیل‌شده توسط سبک‌های دلبستگی اولیه خود فراتر روند و ارتباطات عمیق‌تر و رضایت‌بخش‌تری ایجاد کنند تا در آزمون صبر و شکیبایی سربلند شوند.
محمد امین مختاریان
مطالب مشابه:
- پرورش دلبستگی ایمن و ایجاد روابط سالم
- 7 نشانه دلبستگی اجتنابی یا طرد کننده
- 5 نشانه ظریف ترومای دلبستگی التیام نیافته
- آیا به همسر خود دلبستگی ناسالم دارید؟
- 3 توصیه برای کسانی که دچار اموفیلیا یا بی‌بند و باری عاطفی هستند.
- سیگنال های خاموش نارضایتی از رابطه
- سوگیری منفی و تاثیر آن بر سلامت روان و روابط
- چگونه از حالت تدافعی در گفتگو ها دست برداریم؟
- 5 چالش اصلی که منجر به ترس از رها شدن می شود.